Ακολουθήστε με στο Facebook

17.02.2022

Ποιος διοικεί τη Δημοκρατία;

Αρθρογραφία

Ο Brad Stone[1], συγγραφέας του βιβλίου «Amazon Unbound – JEFF BEZOS and the INVENTION of a GLOBAL EMPIRE», σε συνέντευξή του[2] στους New York Times είπε για τον ιδρυτή τής Amazon πως ‘Ο πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου «δεν ζει πια ανάμεσά μας»’! Είναι βεβαίως προφανές πως ήθελε να τονίσει, με δηκτικό ίσως τρόπο, το γεγονός ότι ο επιτυχημένος επιχειρηματίας έχει αποκοπεί από τη συλλογικότητα της κοινωνίας κι έχει δημιουργήσει μια δική του ‘πραγματικότητα’ μέσα στην οποία ζει, μια ‘πραγματικότητα’ όμως που επηρεάζει βαθύτατα ολόκληρο τον πλανήτη! Η έπαρση της επιτυχίας έχει αποδειχτεί πως, σχεδόν νομοτελειακά, οδηγεί σε τέτοιου είδους συμπεριφορικές ιδιαιτερότητες ολόκληρο το φάσμα των ανθρώπων, από τους επιχειρηματίες και τους καλλιτέχνες μέχρι και τους πολιτικούς. Αν εστιάσουμε την προσοχή μας στους τελευταίους και με δεδομένο το γεγονός ότι η αντιπροσωπευτική δημοκρατία τού φιλελεύθερου δυτικού κόσμου έχει στο επίκεντρό της τα αρχηγικά πολιτικά κόμματα, τότε εύλογα προκύπτει το ερώτημα: Διασφαλίζεται θεσμικά η επαφή των υψηλά ιστάμενων πολιτικών προσώπων με την κοινωνία και τα ζητήματα που την αφορούν ώστε να λαμβάνουν τις σωστές αποφάσεις; Ή, όπως στην περίπτωση του Bezos, όντας εκτός της κοινωνικής πραγματικότητας, λειτουργούν ερήμην της; Σ’ αυτήν την -εξόχως πιθανή- περίπτωση, πώς διοικείται η Δημοκρατία, με ποιους όρους και κυρίως ποιος είναι εκείνος που πραγματικά τη διοικεί;

Τα πολιτικά κόμματα, ως οργανωμένες συλλογικότητες, είναι φορείς άσκησης αλλά ταυτόχρονα και ελέγχου εξουσίας, αν και στην Ελλάδα φαίνεται πως έχουν ταυτίσει το ρόλο τους κυρίως με την ανάληψη κρατικών θέσεων ευθύνης. Έχοντας χάσει τα κοινωνικά ερείσματα πάνω στα οποία δημιουργήθηκαν, γεγονός που αποδεικνύεται από την ουσιαστική ανυπαρξία πια των πάλαι ποτέ πολυάριθμων σε μέλη οργανώσεών τους, δυσκολεύονται, ενδεχομένως και να αδυνατούν να συνδέσουν την κοινωνία με την άσκηση πολιτικής. Επιπροσθέτως, η αποτυχία του πολιτικού συστήματος να εμπλέξει τον μέσο πολίτη στη διαδικασία των κοινών, όπως αυτό αποτυπώνεται στα τραγικά υψηλά ποσοστά αποχής από τη συμμετοχή στις εκλογές, αναδεικνύει μια ακόμα παθογένεια στην αντιπροσωπευτική δημοκρατία. Πώς ερμηνεύονται τα συμφέροντα των αντιπροσωπευόμενων από τους αντιπροσώπους τους, ειδικά όταν πρώτοι απέχουν από την άσκηση των πολιτικών τους καθηκόντων; Η προβληματική σε αυτό το σημείο είναι εξόχως δύσκολο να απαντηθεί. Η εκχώρηση εντολής αντιπροσώπευσης θα έπρεπε να συνεπάγεται την ισχυρή -και ηγεμονική ίσως- σχέση ανάμεσα στον αντιπροσωπευόμενο και τον αντιπρόσωπο και όχι απλώς μια σχέση εκλογικής ανάγκης. Τούτο όμως δεν φαίνεται πως αποτελεί μια πραγματικότητα διανοίγοντας έτσι περαιτέρω το χάσμα ανάμεσα στο αποφασίζον πολιτικό περιβάλλον της άσκησης εξουσίας και τη σκληρή καθημερινότητα των πολιτών. Έχει λοιπόν νομιμοποιηθεί πια η αποπολιτικοποίηση της κοινωνίας κι επιτρέπει, ή έστω ανέχεται, να υπάρχουν κυβερνήσεις χωρίς ουσιαστική πολιτική εκπροσώπησή τους; Μήπως θα μπορούσε να υπάρξει μια μη πολιτική δημοκρατία;

Με δεδομένο το γεγονός ότι ένα δημοκρατικό κράτος δεν μπορεί να διοικηθεί παρά μόνο μέσα από πολιτικούς θεσμούς, είναι προφανές ότι είναι αδύνατο να υπάρξει μια μη πολιτική δημοκρατία. Όσο κι αν τούτο μοιάζει αυτονόητο, εν τοις πράγμασι δεν είναι! Στη χώρα μας, τα κόμματα, όπως τα ίδια έχουν ομολογήσει στην πλειοψηφία τους, δηλώνουν αδύναμα μπροστά στην αφοπλιστική δύναμη των αγορών. Περαιτέρω δε, εξαιτίας της ανυπαρξίας ουσιαστικών εναλλακτικών προτάσεων στην άσκηση κυρίως της οικονομικής πολιτικής, η οποία εδώ και χρόνια επιβάλλεται έξωθεν από ευρωπαϊκούς και διεθνείς φορείς, απαξιώνεται ακόμα και η ίδια η λειτουργία των πολιτικών κομμάτων ως φορείς δημοκρατίας και λαϊκής κυριαρχίας. Τούτο έχει ως επακόλουθο τη διαρκώς αυξανόμενη αδιαφορία των πολιτών, με αποτέλεσμα οι κοινωνικές διεκδικήσεις να έχουν μετασχηματιστεί πια σε κοινωνικές παραχωρήσεις μπροστά στον κίνδυνο της ανεργίας, της φτώχιας αλλά και της περιθωριοποίησης. Απότοκο αυτής της πραγματικότητας είναι η πολιτική να έχει απωλέσει ακόμα ένα ισχυρό εργαλείο ελέγχου, αυτό της κοινωνικής κρίσης αλλά και της ουσιαστικής κριτικής του απολογισμού του έργου της. Με τους πολιτικούς λοιπόν που βρίσκονται σε θέση ισχύος να είναι αποκομμένοι από την κοινωνία και τους πολίτες να φοβούνται ή απλώς να επιφυλάσσονται ακόμα και να ονειρευτούν, λειτουργεί στ’ αλήθεια η Δημοκρατία; Κι αν ναι, για να επανέλθουμε στο αρχικό μας ερώτημα, ποιος τη διοικεί στ’ αλήθεια για εμάς; Ο Brad Stone ίσως ήδη έχει δώσει την απάντηση. Αυτοί που δεν ‘ζουν’ πια ανάμεσά μας!


[1] https://brad-stone.com/

[2] https://www.nytimes.com/2021/05/12/technology/jeff-bezos-ideas.html

Από το άρθρο

Η εκχώρηση εντολής αντιπροσώπευσης θα έπρεπε να συνεπάγεται την ισχυρή -και ηγεμονική ίσως- σχέση ανάμεσα στον αντιπροσωπευόμενο και τον αντιπρόσωπο και όχι απλώς μια σχέση εκλογικής ανάγκης. Τούτο όμως δεν φαίνεται πως αποτελεί μια πραγματικότητα διανοίγοντας έτσι περαιτέρω το χάσμα ανάμεσα στο αποφασίζον πολιτικό περιβάλλον της άσκησης εξουσίας και τη σκληρή καθημερινότητα των πολιτών.

Διαβάστε κι αυτά

Αρθρογραφία
Λαϊκισμός και κατασκευή ενόχων!
Λαϊκισμός και κατασκευή ενόχων!

Λαϊκισμός και κατασκευή ενόχων!

Ο λαϊκισμός στις μέρες μας ενδεχομένως να είναι μια από τις σοβαρότερες απειλές που γνώρισε ποτέ η Δημοκρατία και η ελευθερία στον πλανήτη μας. Η προϋπόθεση συνοχής της κοινωνίας, ως δομικός λειτουργικός φορέας της Δημοκρατίας, τελεί υπό κατάρρευση. Τι θα μπορούσε λοιπόν να αποτελέσει αντίδοτο στον λαϊκισμό και σε όσα αυτός δυσμενώς επιφέρει στην κοινωνία μας; Πιθανόν να είναι η λογική σκέψη...

Αρθρογραφία
Κατεβαίνοντας προς το 2025…
Κατεβαίνοντας προς το 2025…

Κατεβαίνοντας προς το 2025…

Η Δύση έμαθε από νωρίς να συνδέει την ελευθερία, την επιστήμη, τη δημοκρατία αλλά και το ίδιο το αύριο με το οικονομικό κέρδος. Εφηύρε χρηματιστήρια, τράπεζες, τόκους, άγχος και άχθος αβάσταχτο για τους ώμους των πολιτών, διαλύοντας την πρωτογενή τους επιθυμία για συμμετοχική αλληλεπίδραση στον κοινό βίο.

ΑρθρογραφίαΤοπική Αυτοδιοίκηση
Τόπος και ου-τοπία!
Τόπος και ου-τοπία!

Τόπος και ου-τοπία!

Σε έναν δήμο που έχει ήδη υποφέρει δραματικά κι έχει υποστεί ανήκεστο βλάβη από τα μνημόνια και την εικοσαετή λιτότητα, η επιβολή αυξημένων δημοτικών τελών είναι σχεδόν βέβαιο πως θα λειτουργήσει αδυσώπητα και οριζοντίως προς την επιδείνωση της κατάστασης των πολιτών του και, αν όχι προς την περαιτέρω κατάρρευση, προς την επώδυνη επιχειρηματική επιβάρυνση των επαγγελματιών της περιοχής, η δραστηριότητα των οποίων αποτελεί εν πολλοίς τον ακρογωνιαίο λίθο της οικονομίας του Δήμου Λαμιέων.

Αρθρογραφία
Φανατισμένα αμνοερίφια
Φανατισμένα αμνοερίφια

Φανατισμένα αμνοερίφια

Είναι άξιο απορίας γιατί μέσα στη λειτουργία της Δημοκρατίας, το ίδιο το πολίτευμα να επιτρέπει, ή έστω να ανέχεται, την εμφάνιση φανατικών μορφωμάτων, τα οποία δρουν καταφανώς εις βάρος του; Τι είναι αυτό που καθιστά τη Δημοκρατία δεκτική σε τέτοια φαινόμενα;

ΑρθρογραφίαΤοπική Αυτοδιοίκηση
Εχθρός της Αυτοδιοίκησης ο εμπειρισμός και η διοικητική αγνωσία
Εχθρός της Αυτοδιοίκησης ο εμπειρισμός και η διοικητική αγνωσία

Εχθρός της Αυτοδιοίκησης ο εμπειρισμός και η διοικητική αγνωσία

Η επικίνδυνη αμεριμνησία του πολιτικαντισμού δεν είναι συμβατή ούτε με το θεσμικό ρόλο της Αυτοδιοίκησης ούτε με την ενάργεια που πρέπει να τη διακρίνει. Το ίδιο σημαντικά ασύμβατη είναι η διοικητική αγνωσία αλλά και ο εμπειρισμός. Η παραλυτικά μικρονοϊκή αντίληψη ότι τοπική αυτοδιοίκηση σημαίνει νομή εξουσίας χωρίς το αντίστοιχο γνωσιακό υπόβαθρο, ούτε μπορεί ούτε πρέπει να αποτελεί πολιτικό κανόνα, αν βεβαίως ο στόχος είναι οι Οργανισμοί της Τοπικής Αυτοδιοίκησης να λειτουργούν ορθολογικά όντως ως σύγχρονοι οργανισμοί στο πλαίσιο και στα πρότυπα των ευρωπαϊκών δεδομένων. Είναι όμως νοητό το… αυτονόητο;

Αρθρογραφία
Η κρίση των κομμάτων, κρίση της κοινωνίας
Η κρίση των κομμάτων, κρίση της κοινωνίας

Η κρίση των κομμάτων, κρίση της κοινωνίας

Η συμμετοχή των ψηφοφόρων – πολιτών στις εκλογές γίνεται ολοένα και μικρότερη σε σύγκριση με την διογκούμενη αποχή, αποδυναμώνοντας περαιτέρω, μέσα στο παγκοσμιοποιημένο κι εξόχως δύσκολο οικονομικό γίγνεσθαι, την ήδη ασθμαίνουσα Δημοκρατία, η οποία στη χώρα μας δίνει την εντύπωση πως έχει πια ιδεολογική και φιλοσοφική αξία ίσως μόνο για τους ρομαντικούς! Το αποτέλεσμα αυταπόδεικτο: Τα άτολμα κόμματα, άτολμη πολιτική παράγουν.