Στις 13 Ιανουαρίου το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης έδωσε στη δημοσιότητα την ετήσια έκθεσή του[1] σχετικά με τις καμπάνιες χειραγώγησης που καταγράφηκαν σε περισσότερες από 80 χώρες παγκοσμίως το 2020. Οι καμπάνιες αυτές σχεδιάστηκαν και οργανώθηκαν από κυβερνήσεις και κόμματα ενώ η ανάθεση για την εκτέλεσή τους, σύμφωνα με την εν λόγω έκθεση, έγινε σε ειδικούς εργολάβους με εξειδίκευση… την παραπληροφόρηση! Ο καθηγητής και διευθυντής τού Ινστιτούτου τού Διαδικτύου τής Οξφόρδης Philip Howard επισημαίνει στην έκθεση αυτή πως «…η παραπληροφόρηση έχει αποκτήσει περισσότερο επαγγελματική διάσταση και παράγεται πλέον σε βιομηχανική κλίμακα…»[2]. Στην ίδια έκθεση αναφέρεται πως «…κυβερνητικές υπηρεσίες, πολιτικά κόμματα και ιδιωτικές εταιρείες συνεχίζουν να χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για τη διάδοση τής πολιτικής προπαγάνδας, ρυπαίνοντας το ψηφιακό οικοσύστημα πληροφοριών και καταστέλλοντας την ελευθερία τού λόγου και την ελευθερία τού τύπου…»[3]. Δυστυχώς, στην έκθεση[4] συμπεριλαμβάνεται και η Ελλάδα και σημειώνεται πως στη χώρα μας η παραπληροφόρηση προέρχεται από την κυβέρνηση, από κόμματα και πολιτικούς αλλά και από προσωπικότητες με ισχυρή επιρροή στα κοινωνικά δίκτυα. Αν μη τι άλλο, μιας και το φαινόμενο πια έχει αρχίσει και παίρνει ανησυχητικές διαστάσεις, ο εικοστός πρώτος αιώνας κινδυνεύει ίσως να χαρακτηριστεί ως ο χρυσός αιώνας της κοινωνικής χειραγώγησης!
Η εντυπωσιοθηρία, η παραπληροφόρηση αλλά και η απόκρυψη ή η διαστρέβλωση της αλήθειας είναι βέβαιο πως αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες κινδύνου για τη Δημοκρατία. Σε μια σύγχρονη εκδοχή τους, οι αρένες τού κόσμου σήμερα είναι γεμάτες με πολίτες που δεν αναζητούν πλέον την ορθή και πολύπλευρη ενημέρωση, ούτε καν τη διασταυρωμένη πληροφορία αλλά αρκούνται στις εντυπώσεις! Εντυπώσεις που εύκολα πια, με τα εργαλεία και τις τεχνικές που έχει αναπτύξει η βιομηχανία τής παραπληροφόρησης, είναι στη διάθεση οποιουδήποτε έχει τη δυνατότητα να τις αγοράσει. Διότι πια, οι εντυπώσεις δεν κερδίζονται αλλά αγοράζονται! Μια βιομηχανία, η οποία σύμφωνα με την προαναφερθείσα έκθεση, είχε κατά το έτος 2020 κύκλο εργασιών πάνω από 10 εκατομμύρια δολάρια προερχόμενα από κόμματα και κυβερνήσεις.
Η παραπληροφόρηση είναι μια μορφή αισχρής βίας κατά των πολιτών και κατά της Δημοκρατίας. Ο Μακιαβέλι είχε διατυπώσει την άποψη[5] πως ο ηγέτης μπορεί να αλλάξει τους θεσμούς είτε με την πειθώ είτε με τη βία. Αν βεβαίως ζούσε στις μέρες μας ίσως να πρόσθετε στο σκεπτικό του και την περίπτωση τής χειραγώγησης τής πληροφορίας και κατά συνέπεια τού λαού. Ο διαχωρισμός τής ηθικής από την πολιτική δεν είναι βεβαίως ένα καινοφανές φαινόμενο αλλά στον εικοστό πρώτο αιώνα έχει δυστυχώς αρχίσει να γίνεται επιστήμη. Ίσως η ακόρεστη δίψα για την εξουσία να αποτελέσει στο προσεχές μέλλον ένα αγαθό που να αποτιμάται ακόμα και σε οικονομική αξία ή και να διαπραγματεύεται σε κάποια χρηματιστήρια του σκοτεινού διαδικτύου! Η Δημοκρατία κινδυνεύει από τη χειραγώγηση του πλήθους σε παγκόσμιο επίπεδο ενώ η πολιτική δεοντολογία μοιάζει να έχει παραχωρήσει τη θέση της στην πολιτική οντολογία μιας αήθους και -δυστυχώς- αδίστακτης αμετροέπειας. Το πεδίο άσκησης πολιτικής έχει φύγει από τα έδρανα των κοινοβουλίων κι έχει μεταφερθεί στα κοινωνικά δίκτυα προκείμενου να γίνεται πρώτα η διαμόρφωση της κοινής γνώμης και στη συνέχεια η λήψη των αποφάσεων, αποδεικνύοντας εν τοις πράγμασι πως στόχος των πολιτικών σχηματισμών δεν είναι η άσκηση εξουσίας αλλά απλώς η επανεκλογή τους! Εύλογα λοιπόν τίθεται το ερώτημα: Στις μέρες μας άραγε κι εν καιρώ Δημοκρατίας, έχουμε τόση ισχύ όση είναι και η δυνατότητα που διαθέτουμε να χειραγωγούμε το πλήθος;
[1] Πηγή: https://tinyurl.com/y2928fam
[2]Η μετάφραση είναι του αρθρογράφου
[3] Η μετάφραση είναι του αρθρογράφου
[4] Ολόκληρη η έκθεση εδώ: https://tinyurl.com/y5gjy28h
[5] Μακιαβέλι, Ηγεμόνας
