Νεοελληνική Γλώσσα Γ΄ Λυκείου
Τα οφέλη της αλληλεπίδρασης του ανθρώπου με τα ζώα
–
Ο δεσμός ανθρώπου-ζώου είναι ιδιαίτερα σημαντικός αφού τα κατοικίδια ζώα όχι μόνο παρέχουν συντροφιά στους ιδιοκτήτες τους αλλά και «χρησιμοποιούνται» και για θεραπευτικούς λόγους. Τα θετικά στοιχεία που εκλαμβάνει ο άνθρωπος από την αλληλεπίδρασή του με τα ζώα αγγίζουν τη γενική υγεία, τη φυσική ευεξία, τη συναισθηματική ευεξία καθώς και την ψυχολογική υγεία. Επιπρόσθετα, ενήλικοι και ηλικιωμένοι επισκέφτηκαν τον γιατρό τους λιγότερο συχνά κατά την διάρκεια ενός έτους και/ή χρησιμοποίησαν λιγότερα φάρμακα σε σύγκριση με τους μη ιδιοκτήτες ζώων.
Τα κατοικίδια ζώα επηρεάζουν την υγεία της οικογένειας στην οποία μεγαλώνουν αφού θεωρείται ότι μειώνεται η πιθανότητα εμφάνισης μιας αρρώστιας καθώς και οι στρεσογόνες καταστάσεις. Επίσης, αποτελούν πηγή σταθερότητας, προσφέρουν ασφάλεια στον ιδιοκτήτη τους, προωθούν την άσκηση και παράλληλα στα ζώα αρέσει να τα αγγίζουμε, γεγονός που προσφέρει θετικές επιδράσεις στην υγεία του ανθρώπου.
Επίσης, έχει μελετηθεί η σχέση μεταξύ των κατοικίδιων ζώων και την φυσική ευεξία με στόχο να διαπιστωθεί αν τα ζώα συντροφιάς μπορούν να προλάβουν κακές καταστάσεις στην υγεία του ανθρώπου. Όπως υποστηρίζεται οι άνθρωποι που έχουν κατοικίδιο ζώο έχουν ένα πιο υγιές σώμα σε σχέση με αυτούς που δεν έχουν.
Αναμφισβήτητα, η συντροφιά των ζώων φαίνεται να ικανοποιεί σημαντικές ανάγκες μας. Τα κατοικίδια κατά κάποιο τρόπο μας παρέχουν μία ασφαλέστερη αντίληψη της πραγματικότητας, κάτι το οποίο μας συνδέει στην κοινότητα της φροντίδας, της ανησυχίας και της θυσίας καθώς και στις έντονες συναισθηματικές σχέσεις. Τα ζώα έχουν απεριόριστη δυνατότητα για αποδοχή, λατρεία, προσοχή, συγχώρεση και άνευ όρων αγάπη. Τα κατοικίδια παίζουν σημαντικό ρόλο στη ζωή των παιδιών που είναι μοναχικά, με ψυχικές διαταραχές ή παραβατικά. Αυτά τα νεαρά άτομα συνήθως παρουσιάζουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και έχουν δυσκολία να διατηρήσουν μία οποιαδήποτε σχέση. Τα άτομα αυτά συχνά υποφέρουν από περιθωριοποίηση και παραμέληση όχι μόνο από τους γονείς αλλά και από τους ανθρώπους που είναι υπεύθυνοι για την μόρφωσή τους. Τα ζώα μπορούν να συντελέσουν με έναν μοναδικό τρόπο στην κάθε θεραπεία και να κάνουν τους ανθρώπους να νιώσουν ασφαλείς και αγαπητοί. Η αγάπη που προσφέρουν τα κατοικίδια είναι απαλλαγμένη από την δυσπιστία και το φόβο, δύο συναισθήματα που συνήθως υπάρχουν στις σχέσεις μεταξύ ανθρώπων.
Τα ζώα συντροφιάς είναι ικανά να διευκολύνουν ορισμένες πτυχές της φυσικής υγείας των ανθρώπων αλλά μπορούν επίσης να συμβάλουν στην ψυχολογική ευημερία των ανθρώπων. Έρευνες έχουν δείξει ότι τα ζώα μπορούν να βελτιώσουν τις επιπτώσεις των αγχωτικών καταστάσεων της ζωής (όπως είναι ένα πένθος ή ένα διαζύγιο), να μειώσουν τα επίπεδα του άγχους, και της κατάθλιψης, να ελαχιστοποιήσουν το συναίσθημα της μοναξιάς και της απομόνωσης, ενισχύοντας έτσι συναισθήματα όπως η αυτονομία, η ικανότητα και η αυτοεκτίμηση.Ουρανία Μπλαβάκη, Μιχαήλ Καλογιαννάκης, Η σχέση των παιδιών προσχολικής ηλικίας με τα κατοικίδια ζώα, Επιστήμες Αγωγής, Τεύχος 2/2021.Κείμενο 2: Τι προσφέρει η ύπαρξη ενός κατοικίδιου ζώου σε μία οικογένεια;
Η ύπαρξη ενός κατοικίδιου ζώου, το οποίο μπορεί να σταθεί δίπλα σε ένα παιδί και να δείχνει την αγάπη του χωρίς να βάζει όρους, να υποστηρίζει χωρίς να κρίνει ακόμα και να είναι παρών να μιλήσει το παιδί και να εκφράσει το πώς αισθάνεται χωρίς να του απαντήσει πώς θα έπρεπε να αισθάνεται ή να πράξει, είναι πολύ σημαντική για τον τρόπο που θα σταθεί το παιδί τόσο προς τον εαυτό του όσο και προς τους άλλους γύρω του. Ένα κατοικίδιο ζώο στο σπίτι δίνει την αίσθηση της συντροφικότητας και της ασφάλειας μειώνοντας τη μοναξιά που μπορεί να αισθάνεται ένα παιδί.
Πολύ σημαντική είναι η συνεισφορά στη συναισθηματική νοημοσύνη ενός παιδιού. Πώς αισθάνεται ο σκύλος όταν δε του δίνεις σημασία; Αν τον αφήσεις νηστικό; Πώς είναι όταν σου «ζητάει» να παίξεις και εσύ δεν ανταποκρίνεσαι; Το παιδί μαθαίνει πώς μπορεί να αισθάνεται κάποιος άλλος και ποιες είναι οι ανάγκες ή οι επιθυμίες του, αναγνωρίζει τις ανάγκες και μαθαίνει πώς να τις ιεραρχεί σε σχέση με τις δικές του.
Μέσα από τις καθημερινές δραστηριότητες φροντίδας ενός κατοικίδιου ζώου, το παιδί αντιλαμβάνεται τις προσωπικές του ευθύνες, τη διαχείριση του χρόνου του, την έννοια του προγράμματος. Επίσης, σημαντική είναι η συνεισφορά και στις κοινωνικές δεξιότητες που μπορεί να αποκτήσει ένα παιδί μέσα από την επαφή με άλλους ανθρώπους για παράδειγμα, στην καθημερινή βόλτα, αν μιλάμε για σκύλο.
Το παιχνίδι είναι ακόμα μια προσφορά του κατοικίδιου προς το παιδί. Πόσο σημαντική είναι η φυσική παρουσία στο παιχνίδι, η αλληλεπίδραση, το άγγιγμα, το να γνωρίζει το παιδί τα όρια του σώματός του, πόση δύναμη θα ασκήσει. Πόσο σημαντικό είναι να σηκωθεί από την τηλεόραση ή τον υπολογιστή και να παίξει. Μέσα στους τόσο γρήγορους ρυθμούς η δικαιολογία είναι πολλές φορές ότι οι χρόνοι των παιδιών δεν ταυτίζονται. Το κατοικίδιο μπορεί να είναι συντροφιά στο παιχνίδι και όταν οι φίλοι δεν είναι διαθέσιμοι ή όταν δεν υπάρχει ο χρόνος. Η επαφή με το ζώο ενισχύει και προάγει την άσκηση και τη φυσική κατάσταση, καθώς δίνει ευκαιρίες στο παιδί να κινηθεί αρκετά μέσω του παιχνιδιού, αλλά και της βόλτας.
Ο κύκλος της ζωής, η γέννηση, η ανάπτυξη, η απώλεια είναι ένα ακόμα πολύτιμο μάθημα στη ζωή ενός παιδιού, προϋπόθεση φυσικά οι γονείς να το χειριστούν με ειλικρίνεια και τρόπο αντίστοιχο με τα γεγονότα και όχι με ψέματα και ανακρίβειες, οι οποίες περισσότερο θα δυσκολέψουν το παιδί.
Γράφουν και αναλύουν οι επιστημονικοί συνεργάτες της Γραμμής 115 25 του Μαζί για το Παιδί
Κείμενο 3: Τα άλογα του Αχιλλέως
Τον Πάτροκλο σαν είδαν σκοτωμένο,
που ήταν τόσο ανδρείος, και δυνατός, και νέος,
άρχισαν τ’ άλογα να κλαίνε του Αχιλλέως·
η φύσις των η αθάνατη αγανακτούσε
για του θανάτου αυτό το έργον που θωρούσε.
Τίναζαν τα κεφάλια των και τες μακρυές χαίτες κουνούσαν,
την γη χτυπούσαν με τα πόδια, και θρηνούσαν
τον Πάτροκλο που ενοιώθανε άψυχο — αφανισμένο —
μια σάρκα τώρα ποταπή — το πνεύμα του χαμένο —
ανυπεράσπιστο — χωρίς πνοή —
εις το μεγάλο Τίποτε επιστραμένο απ’ την ζωή.
Τα δάκρυα είδε ο Ζευς των αθανάτων
αλόγων και λυπήθη. «Στου Πηλέως τον γάμο»
είπε «δεν έπρεπ’ έτσι άσκεπτα να κάμω·
καλλίτερα να μην σας δίναμε, άλογά μου
δυστυχισμένα! Τι γυρεύατ’ εκεί χάμου
στην άθλια ανθρωπότητα πούναι το παίγνιον της μοίρας.
Σεις που ουδέ ο θάνατος φυλάγει, ουδέ το γήρας
πρόσκαιρες συμφορές σας τυραννούν. Στα βάσανά των
σας έμπλεξαν οι άνθρωποι.»— Όμως τα δάκρυά των
για του θανάτου την παντοτινή
την συμφοράν εχύνανε τα δυο τα ζώα τα ευγενή.
Κωνσταντίνος Π. Καβάφης
ΘΕΜΑ Α
Να αποδώσετε συνοπτικά (60-70 λέξεις) το περιεχόμενο των δύο πρώτων παραγράφων του Κειμένου 2 («Η ύπαρξη ενός κατοικίδιου ζώου… πώς να τις ιεραρχεί σε σχέση με τις δικές του»).
Μονάδες 20
Η συντροφιά ενός κατοικίδιου είναι σημαντική για το παιδί τόσο για την κατανόηση του εαυτού του όσο και για την ανάπτυξη της συναισθηματικής του νοημοσύνης. Το ζώο με την άνευ όρων αγάπη και στήριξή του λειτουργεί ως πολύτιμος αποδέκτης των ανησυχιών και των σκέψεων του παιδιού, βοηθώντας το να διαμορφώσει την ταυτότητά του. Παραλλήλως, του επιτρέπει να αναγνωρίσει, να εκτιμήσει και να ιεραρχήσει ορθά τις ανάγκες ενός άλλου όντος συγχρόνως με τις δικές του.
ΘΕΜΑ Β
Β1. Να προσδιορίσετε τον βασικό ισχυρισμό της τελευταίας παραγράφου του Κειμένου 1 και να παρουσιάσετε το πώς τεκμηριώνεται ο ισχυρισμός αυτός. («Τα ζώα συντροφιάς είναι ικανά… η ικανότητα και η αυτοεκτίμηση»).
Μονάδες 10
Ο βασικός ισχυρισμός στην καταληκτική παράγραφο είναι πως τα ζώα συντροφιάς μπορούν να συμβάλουν στην ψυχολογική ευημερία των ανθρώπων. Η τεκμηρίωση του ισχυρισμού αυτού επιτυγχάνεται με την επίκληση ευρημάτων που έχουν προκύψει από επιστημονικές έρευνες. Σύμφωνα, δηλαδή, με τις έρευνες αυτές τα ζώα συντροφιάς βοηθούν στη μείωση του άγχους, ακόμη κι όταν πρόκειται για ιδιαίτερα αγχωτικές καταστάσεις, όπως είναι η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου ή ένα διαζύγιο. Βοηθούν, επίσης, στη μείωση αρνητικών συναισθηματικών καταστάσεων, όπως είναι η κατάθλιψη, η μοναξιά και το αίσθημα της απομόνωσης, ενώ, αντιθέτως, ενισχύουν θετικά συναισθήματα, όπως είναι αυτά της αυτονομίας, της αυτοεκτίμησης και του αισθήματος της προσωπικής ικανότητας.
Β2. Να καταγράψετε τρεις διαφορετικές γλωσσικές επιλογές/εκφραστικά μέσα με τα οποία τονίζεται η θετική συνεισφορά ενός κατοικίδιου στη ζωή του παιδιού στο πλαίσιο των δύο τελευταίων παραγράφων του Κειμένου 2 και να εξηγήσετε πώς υπηρετεί κάθε επιλογή-μέσο χωριστά την πρόθεση αυτή. («Το παιχνίδι είναι ακόμα μια προσφορά… θα δυσκολέψουν το παιδί»).
Μονάδες 15
Μονάδες 10Η συγκεκριμένη παράγραφος αποτελείται από οκτώ επιμέρους περιόδους, το νόημα των οποίων αναφέρεται στην κάλυψη σημαντικών αναγκών των ανθρώπων από τα ζώα συντροφιάς, όπως ιδιαιτέρως είναι η συναισθηματική στήριξη παιδιών που έχουν ψυχικές διαταραχές ή είναι παραβατικά. Η νοηματική αυτή συνέχεια –συνεκτικότητα– της παραγράφου υπηρετείται σε γλωσσικό επίπεδο –συνοχή– με ποικίλους τρόπους. Πιο συγκεκριμένα, η δεύτερη περίοδος συνδέεται με την πρώτη με τη χρήση ενός υπώνυμου (τα κατοικίδια) σε σχέση με το υπερώνυμο (ζώων) της πρώτης περιόδου. Γίνεται, δηλαδή, χρήση ενός λεξιλογικού μέσου συνοχής. Η τρίτη περίοδος συνδέεται με τη δεύτερη εκ νέου με αντίστοιχο λεξιλογικό μέσο, εφόσον γίνεται χρήση του υπερώνυμου (τα ζώα). Το αντίστροφο μοτίβο συνδέει την τέταρτη περίοδο με την τρίτη περίοδο, αφού επανέρχεται το υπώνυμο (τα κατοικίδια). Η σύνδεση της πέμπτης παραγράφου με την τέταρτη γίνεται με γραμματικό μέσο, καθώς με τη χρήση της αντωνυμίας (αυτά τα νεαρά άτομα) γίνεται αναφορά στα μοναχικά και παραβατικά παιδιά. Η έκτη περίοδος συνδέεται με την πέμπτη εκ νέου με το γραμματικό μέσο της αναφοράς, εφόσον με την επανάληψη της φράσης «τα άτομα αυτά» γίνεται αναφορά στα παιδιά των προηγούμενων περιόδων. Η σύνδεση της έβδομης περιόδου με την έκτη γίνεται με την επανάληψη του υπερώνυμου «τα ζώα» που διατρέχει ως δρών υποκείμενο το σύνολο της παραγράφου. Τέλος, η όγδοη περίοδος συνδέεται με την έβδομη με λεξιλογικό μέσο, καθώς η λέξη «αγάπη» είναι ετυμολογικά συγγενής με την καταληκτική λέξη της έβδομης περιόδου «αγαπητοί».
ΘΕΜΑ Γ
Ποιος είναι ο συναισθηματικός δεσμός ανάμεσα στα ζώα και τον άνθρωπο που παρουσιάζεται στο Κείμενο 3; Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας αξιοποιώντας τρεις κατάλληλους κειμενικούς δείκτες. Πώς αντιλαμβάνεστε εσείς τον συναισθηματικό αυτό δεσμό; (150-200 λέξεις)
Μονάδες 15
Η συγκινητική αντίδραση των αλόγων του Αχιλλέα είναι ενδεικτική της βαθιάς αγάπης που ενώνει συχνά τα ζώα συντροφιάς με τους ανθρώπους. Αν και δεν υπάρχει λεκτική μεταξύ τους επικοινωνία φροντίζουν τόσο οι άνθρωποι όσο και τα ζώα να καθιστούν εμφανή την αγάπη που αισθάνονται μέσα από πράξεις φροντίδας και εκδηλώσεις συναισθημάτων.
Σε ένα δικό σας άρθρο να αναφερθείτε στα οφέλη των ζώων συντροφιάς στη ζωή των ανθρώπων γενικότερα και των παιδιών ειδικότερα. Για τη συγγραφή του άρθρου σας να αξιοποιήσετε δημιουργικά ιδέες και επιχειρήματα από τα Κείμενα 1 & 2. (350-400 λέξεις)
Μονάδες 30Στοιχεία από τα κείμενα αναφοράς για τα οφέλη των ζώων συντροφιάς στη ζωή των ανθρώπων:
– Σε ό,τι αφορά τον τομέα της ψυχικής υγείας και ευημερίας, τα ζώα συντροφιάς βοηθούν ώστε να μειωθεί ο αντίκτυπος έντονα αγχωτικών καταστάσεων, όπως είναι το πένθος ή το διαζύγιο. Μειώνουν, επίσης, γενικότερα το άγχος, τη μοναξιά, την κατάθλιψη, όπως και το αίσθημα της απομόνωσης. Ενισχύουν, από την άλλη, θετικά συναισθήματα, όπως είναι η αυτονομία και η αυτοεκτίμηση.
– Σε ό,τι αφορά τον τομέα της γενικής υγείας έχει διαπιστωθεί πως οι άνθρωποι που έχουν ζώα συντροφιάς έχουν πιο υγιές σώμα, επισκέπτονται σπανιότερα τον γιατρό και καταναλώνουν λιγότερα φάρμακα συγκριτικά με εκείνους που δεν έχουν ζώα συντροφιάς. Τα ζώα συντροφιάς, επίσης, μειώνουν την εμφάνιση ασθενειών στις οικογένειες που τα φροντίζουν, προσφέρουν θετικά συναισθήματα, όπως αποδοχή, αγάπη και προσοχή, ενώ με τη δεκτικότητά τους απέναντι σε εκδηλώσεις φροντίδας, όπως είναι το χάδι, επιδρούν θετικά στην υγεία των ανθρώπων.
– Σημαντική είναι, παράλληλα, η θετική τους προσφορά στη φυσική ευεξία των ανθρώπων, εφόσον ενισχύουν την καθημερινή άσκηση και κινητικότητα.
Στοιχεία από τα κείμενα αναφοράς για τα οφέλη των ζώων συντροφιάς στη ζωή του παιδιού:
– Τα ζώα συντροφιάς είναι ιδιαιτέρως βοηθητικά για παιδιά που είναι μοναχικά, έχουν ψυχικές διαταραχές ή είναι παραβατικά, διότι σε αντίθεση με τα στοιχεία που διακρίνουν τις ανθρώπινες σχέσεις (δυσπιστία, παραμέληση, περιθωριοποίηση) τα ζώα προσφέρουν αγάπη άνευ όρων και αίσθημα ασφάλειας. Επιτρέπουν, έτσι, τη διαμόρφωση μιας σταθερής σχέσης αγάπης που αποδεικνύεται εξαιρετικά επωφελής για τα παιδιά αυτά.
– Η παρουσία των ζώων συντροφιάς προσφέρει έναν ανιδιοτελή «συνομιλητή» και συμπαραστάτη στα παιδιά που τους επιτρέπει να γνωρίσουν τον εαυτό τους και να διαμορφώσουν την προσωπικότητά τους, ώστε να είναι σε θέση να διαχειριστούν ευχερέστερα τις διαπροσωπικές τους σχέσεις.
– Τα ζώα συντροφιάς ενισχύουν τη συναισθηματική νοημοσύνη του παιδιού, διότι μέσα από τις αντιδράσεις του κατοικίδιου, όταν οι ανάγκες του δεν καλύπτονται εγκαίρως, το παιδί αντιλαμβάνεται την αξία των συναισθημάτων, των αναγκών και των επιθυμιών του «άλλου». Συνειδητοποιεί, έτσι, πως οι δικές του ανάγκες δεν προέχουν πάντοτε, όταν η ανάγκη του «άλλου» είναι πιο επιτακτική.
– Τα ζώα συντροφιάς, ενισχύουν, επίσης το αίσθημα ευθύνης στο παιδί και του επιτρέπουν να αντιληφθεί τη σημασία του προγράμματος και της ορθής διαχείρισης του χρόνου, εφόσον οφείλει καθημερινά να μεριμνά για τη φροντίδα του κατοικίδιου και να διαφυλάττει χρόνο ειδικά για τις ανάγκες του ζώου.
– Τα ζώα συντροφιάς ενθαρρύνουν το παιδί να παίζει συχνότερα και να κινείται, ιδίως αν το κατοικίδιο είναι σκύλος και χρειάζεται καθημερινά βόλτες. Ενισχύεται, έτσι, η φυσική ευεξία του παιδιού, αφού αποσπάται από την ενασχόληση με το κινητό τηλέφωνο και τον υπολογιστή.
– Στις περιπτώσεις που το ζώο συντροφιάς είναι σκύλος, ενισχύεται η κοινωνικότητα του παιδιού, εφόσον στις καθημερινές βόλτες θα υπάρξουν συχνές αφορμές συνομιλίας με άλλους ιδιοκτήτες ζώων ή περαστικών.
– Τα ζώα συντροφιάς λόγω του μικρού προσδόκιμου ζωής προσφέρουν ένα επώδυνο, αλλά αναγκαίο μάθημα στα παιδιά, εφόσον τους επιτρέπουν να εξοικειωθούν με το αναπόφευκτο του θανάτου.