Μιλάμε;

Αν κανείς αφήσει το κινητό τηλέφωνο από τα χέρια του και ρίξει μια ματιά ολόγυρα, είναι πιθανόν να δει ανθρώπους με το κινητό τηλέφωνο στα χέρια τους να επι-κοινωνούν(!) την καθημερινότητά τους σε φίλους -γνωστούς και μη- σε μια προσπάθεια (ηλεκτρονικής πια) κοινωνικοποίησης! (Σημειώστε πως στην προηγούμενη πρόταση έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί δύο θαυμαστικά!)

Η εποχή έχει αλλάξει οπότε δεν είναι παράδοξο και η επικοινωνία προσαρμοζόμενη να αλλάζει ακολουθώντας το ρυθμό της εποχής της. Ο λόγος από προφορικός στις μέρες μας έχει την τάση να γίνεται γραπτός, όχι μόνο πια στον ελεύθερο χρόνο των ανθρώπων αλλά και στον εργασιακό – επαγγελματικό. Η κοινωνία του scripta manent για τις σοβαρές υποθέσεις έχει μεταλλαχθεί σε scripta manent της κοινωνίας με καταγραφή της σε κάθε είδους ηλεκτρονική συσκευή που είναι ικανή να αποτυπώσει ψηφιακά κείμενα, ήχους και εικόνες. Αλλά το συναίσθημα; Πώς το αποτυπώνει κανείς κάνοντας χρήση του ηλεκτρισμού και των δυαδικών συστημάτων επικοινωνίας;

Η λύση δεν άργησε να δοθεί και ήρθε από τα ίδια τα σημεία στίξης που άρχισαν να χρησιμοποιούνται για να δηλώσουν συναισθήματα! Η άνω κάτω τελεία συνοδευόμενη από τη δεξιά παρένθεση έδωσε έναν άνθρωπο που χαμογελά [  ] ενώ συνοδευόμενη από την αριστερή παρένθεση έναν που είναι λυπημένος [  ]. Ο άνθρωπος βρήκε τον τρόπο να ψηφιοποιήσει τα αισθήματά του, αρχικά με τρόπο άκομψο ο οποίος αν και εφαρμόστηκε στην ψηφιακή εποχή θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί πως μοιάζει με πρωτόγονη προσπάθεια απεικόνισης τέχνης, στη συνέχεια όμως εξελίχθηκε με χαμογελαστά και όχι μόνο πρόσωπα, που συνοδεύουν το σύνολο σχεδόν της επικοινωνίας που γίνεται με ψηφιακά μέσα.

Η συνέχεια έχει ακόμα περισσότερο ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά με σημαντικότερο ίσως σημείο, στο οποίο θα εστιάσουμε την προσοχή μας, τη χρήση του θαυμαστικού! Αν δούμε τον παρακάτω υποτιθέμενο διάλογο θα κατανοήσουμε σχεδόν αμέσως τη δύναμη στη χρήση αυτού του σημείου στίξης, η οποία ολοένα και μεγαλώνει στις μέρες μας.

Περίπτωση πρώτη:

-Πάμε για καφέ;

-Πάμε.

Περίπτωση δεύτερη:

-Πάμε για καφέ;

-Πάμε!!!

Ο σύγχρονος πολίτης, περιτριγυρισμένος από χιλιάδες «φίλους» έμαθε να εκφράζει τα αισθήματά του όχι κάνοντας χρήση των μυών του προσώπου του ή της στάσης του σώματός του αλλά με τη χρήση τυπογραφικών στοιχείων! Κι αν κάποιος εύλογα ρωτήσει: Τα τυπογραφικά στοιχεία δεν χρησιμοποιούνται ήδη στο γραπτό λόγο γι’ αυτό το σκοπό; Στο πλαίσιο μιας γενικής απάντησης η θετική απόκριση είναι αυτονόητη. Όμως, τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι. Αν διερευνήσουμε τον κύριο εκπρόσωπο της έκφρασης των συναισθημάτων, τη λογοτεχνική έκφραση, θα δούμε πως η χρήση των τυπογραφικών αυτών στοιχείων δεν είναι ακριβώς αυτή. Η τελεία απλώς σημειώνει το τέλος μιας πρότασης και το θαυμαστικό φανερώνει μια έκπληξη, μια αβεβαιότητα ή κάτι ξαφνικό, δε δηλώνει άκρατο θαυμασμό ούτε δείχνει – υποδηλώνει έναν άνθρωπο να μιλά δυνατά ή ακόμα και να ουρλιάζει!!! Στο σημείο αυτό, αν στο έρεισμα των σκέψεών μας προσθέσουμε τις τεχνοτροπίες της διαφήμισης που επηρεάζει και γίνεται πρότυπο όχι μόνο για την καθημερινότητά μας αλλά και για τις σκέψεις μας, και φέρουμε μπροστά στα μάτια μας τη διαφήμιση γνωστής γερμανικής αυτοκινητοβιομηχανίας που μετά το μοντέλο του αυτοκινήτου της έχει κολλήσει μια μεγάλη κι ευδιάκριτη τελεία, τότε το σημείο αυτό στίξης γίνεται κάτι παραπάνω από ένα απλό τυπογραφικό στοιχείο, γίνεται μια ξεκάθαρη δήλωση πως ό,τι υπάρχει πριν από αυτή έχει αξία. Μετά την τελεία… δεν υπάρχει τίποτα!!! Η τελεία λοιπόν έχει αποκτήσει στις μέρες μας μια εντελώς διαφορετική συναισθηματική αξία έκφρασης απ’ ό,τι στο παρελθόν. Δηλώνει αυθεντικότητα και αδιαπραγμάτευτο γεγονός. Σε αντίθεση με το θαυμαστικό που δηλώνει ζωντάνια αλλά και ενθουσιασμό.

-Τι κάνεις;

-Δουλεύω!!!

–

-Τι κάνεις;

-Δουλεύω.

Η χρήση των τυπογραφικών στοιχείων μαζί με μια σειρά συντομογραφίες προερχόμενες κυρίως από την αγγλική γλώσσα (LOL, OMG, WTF κλπ.) έρχονται στον κόσμο των κοινωνικών δικτύων να αντικαταστήσουν(;) την ανθρώπινη έκφραση συναισθημάτων. Emoticons, emojis και σημεία στίξης γίνονται στις μέρες μας οι φορείς συναισθημάτων στον κρύο κόσμο των ψηφίων και την ηλεκτρονικών κυκλωμάτων. Η ροή του ηλεκτρισμού μεταφέρει μέσα από τα καλώδια ή τις ασύρματες συνδέσεις αισθήματα. Ή υποθέτουμε πως το κάνει!… Είναι τελικώς να αναρωτηθεί κανείς αν τώρα τελευταία μιλάμε αληθινά ή απλώς επικοινωνούμε για να επιβεβαιώσουμε την ύπαρξη και τη θέση μας στις ψηφιακές κοινωνίες που έχουμε επιλέξει να ζούμε και για να  εισπράξουμε μερικά τυπογραφικά στοιχεία σε απάντηση για τη χαρά ή την αγωνία μας αντί ένα χάδι, ένα χτύπημα στην πλάτη ή μια αγκαλιά.

Τώρα, ας κλείσουμε τον κειμενογράφο στον φορητό ηλεκτρονικό υπολογιστή κι ας πιάσουμε ξανά το κινητό, όλο και κάποιος φίλος θα μας έχει στείλει μερικά θαυμαστικά για να… απαντήσουμε με μερικά ακόμα!!! Ας μιλήσουμε και πάλι όπως έχουμε μάθει να μιλάμε στην εποχή μας…

(σ.σ. Η χρήση των σημείων στίξης στο παρόν άρθρο έχει σημειολογική αξία και αναφορά στο σύγχρονο τρόπο επικοινωνίας!)