Ακολουθήστε με στο Facebook

26.01.2025

Λαϊκισμός και κατασκευή ενόχων!

Αρθρογραφία

Εσείς δεν φοβάστε;

– Για ποιον λόγο; Ο φόβος χρειαζότανε πριν, τον καιρό που είχαμε ακόμα την ελπίδα.

[…]

Κι όμως είμαστε στην κόλαση. Και δεν πρόκειται να ’ρθει κανένας άλλος. Κανένας. Θα μείνουμε μόνοι και οι τρεις μαζί ως την αιωνιότητα. Έτσι δεν είναι; Κάποιος όμως λείπει από εδώ μέσα. Ο δήμιος.

– Το ξέρω.

Ε, λοιπόν, έκαναν οικονομία στο προσωπικό. Αυτό είναι όλο. Οι πελάτες θα εξυπηρετούνται μόνοι τους…

– Τι θέλετε να πείτε;

– Ο δήμιος είναι ο καθένας μας για τους άλλους…

Ζαν Πλω Σαρτρ – Κεκλεισμένων των θυρών

Όταν η Δημοκρατία λειτουργεί σύμφωνα με τις αρχές,  το περιεχόμενο και την καταστατική της ταυτότητα, τότε η ζήτηση για λαϊκισμό είναι ελάχιστη και περιορίζεται ασθμαίνουσα σε μικρούς κύκλους μικρονόων ανθρώπων. Σε εποχές όμως, σαν την παρούσα ιστορική περίοδο, στην οποία η συλλογική εμπειρία ενός ικανού ποσοστού πολιτών αντιλαμβάνεται βιωματικά στην καθημερινότητά του ότι η Δημοκρατία λειτουργεί επιδερμικά και προσχηματικά -με σκοπό κυρίως τη νομιμοποίηση των στρεβλώσεων που το παγκοσμιοποιημένο νεοφιλελεύθερο οικονομικό σύστημα έχει διεθνώς επιβάλλει-, τότε η δυναμική τού λαϊκισμού αυξάνεται εκθετικά. Στις μέρες μας, δυστυχώς, η Δημοκρατία φλεγμαίνει από τη νόσο τού άκρατου κέρδους. Ο άνθρωπος, οι ανάγκες, τα όνειρα και οι ελπίδες του δεν αποτελούν για το πολιτικό και οικονομικό κατεστημένο τίποτα άλλο παρά μονάδες εν δυνάμει τοκοφόρες. Η Δημοκρατία πια δεν είναι αποτελεσματική (τεράστια ελλείματα και χρέη, μεγάλα ποσοστά ανεργίας, δυσλειτουργία κοινωνικών θεσμών, καταρρέοντα συστήματα υγείας, παιδείας κλπ.), ούτε συμμετοχική και αντιπροσωπευτική (κατάρτιση ψηφοδελτίων κι επιλογή υποψηφίων βουλευτών από τον αρχηγό του κόμματος μέσα από ένα στενό κύκλο ανθρώπων και όχι από την κοινωνία), ενώ ταυτόχρονα η λαϊκή κυριαρχία έχει αντικατασταθεί από δείκτες απόδοσης και ψυχρές στατιστικές, αναγόμενες πάντοτε σε όρους οικονομίας και τραπεζικής ευμάρειας.

Στο πλαίσιο αυτό και με δεδομένο το γεγονός ότι η Δημοκρατία δεν μπορεί πια να ακολουθήσει τον καταιγιστικό ρυθμό λειτουργίας τού κόσμου μας, ενός κόσμου που στηρίζεται στην ταχύτητα και την αμεσότητα του διαδικτύου, το πολιτικό σύστημα αντί να μεριμνήσει να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα, εφευρίσκει εχθρούς προκειμένου να διευκολύνει την εκτόνωση της συσσωρευμένης κοινωνικής αγανάκτησης, η οποία, ως εύπλαστο υλικό στα χέρια του λαϊκισμού, μετουσιώνεται εύκολα σε απάνθρωπη επιθετικότητα, ειδικά στους κύκλους των απαίδευτων ανθρώπων. Βρίσκοντας πρόσφορο έδαφος, προερχόμενος συνήθως από πολιτικά πρόσωπα και μέσα μαζικής ενημέρωσης, ο λαϊκισμός, φροντίζει αφενός για τη διαρκή ενοχοποίηση ατόμων αλλά και κοινωνικών ομάδων (μετανάστες, ομοφυλόφιλοι, αλλόθρησκοι αλλά και τεμπέληδες δημόσιοι υπάλληλοι, φοροφυγάδες ελεύθεροι επαγγελματίες κλπ.) και αφετέρου για τη διασπορά στην κοινωνία μίσους και απαξίωσης, με ποικίλους τρόπους, με σκοπό να ενεργήσει ως εκβιαστικό ηθικό δίλημμα. Δίλλημα, το οποίο στη συνέχεια θα δώσει άλλοθι και θα νομιμοποιήσει τη λήψη αποφάσεων δήθεν ‘εξυγίανσης’ ή/και ‘εξορθολογισμού’ της λειτουργίας του κράτους (πάγωμα μισθών και συντάξεων, ιδιωτικοποίηση της υγείας, μείωση δαπανών για την παιδεία κλπ.). Απώτερος σκοπός είναι η διάσπαση και ο κατακερματισμός του κοινωνικού ιστού (διαίρει και βασίλευε) ώστε να είναι εύκολα ελεγχόμενος και να μην υπάρχει σθεναρή αντίσταση στη λήψη δυσμενών αποφάσεων εις βάρος του. Η συναίνεση των πολιτών στις αποφάσεις αυτές, η οποία επιτυγχάνεται μέσα από τον εκφοβισμό και τη χρήση στρεβλών στερεοτύπων και κοινωνικών αυτοματισμών, ενεργεί προσθετικά στην παθογένεια του λαϊκισμού και αποτυπώνεται πλέον εμφατικά στα εκλογικά αποτελέσματα πολλών χωρών του δυτικού κόσμου.

Ο λαϊκισμός στις μέρες μας ενδεχομένως να είναι μια από τις σοβαρότερες απειλές που γνώρισε ποτέ η Δημοκρατία και η ελευθερία στον πλανήτη μας. Η προϋπόθεση συνοχής της κοινωνίας, ως δομικός λειτουργικός φορέας της Δημοκρατίας, τελεί υπό κατάρρευση. Τι θα μπορούσε λοιπόν να αποτελέσει αντίδοτο στον λαϊκισμό και σε όσα αυτός δυσμενώς επιφέρει στην κοινωνία μας; Πιθανόν να είναι η λογική σκέψη αφού μπορεί να κατανοήσει ότι τα κόκκαλα που αφήνονται μπροστά στις πεινασμένες μάζες δεν είναι πολιτικά επιχειρήματα. Και πως φαντάσματα δεν υπάρχουν εκτός αν αυτοθέλητα η κοινωνία επιθυμεί να πιστέψει σ’ αυτά γιατί δεν έχει πού αλλού να πιστέψει, ούτε καν στη Δημοκρατία…

Από το άρθρο

Ο λαϊκισμός στις μέρες μας ενδεχομένως να είναι μια από τις σοβαρότερες απειλές που γνώρισε ποτέ η Δημοκρατία και η ελευθερία στον πλανήτη μας. Η προϋπόθεση συνοχής της κοινωνίας, ως δομικός λειτουργικός φορέας της Δημοκρατίας, τελεί υπό κατάρρευση. Τι θα μπορούσε λοιπόν να αποτελέσει αντίδοτο στον λαϊκισμό και σε όσα αυτός δυσμενώς επιφέρει στην κοινωνία μας; Πιθανόν να είναι η λογική σκέψη...

Διαβάστε κι αυτά

Αρθρογραφία
Κατεβαίνοντας προς το 2025…
Κατεβαίνοντας προς το 2025…

Κατεβαίνοντας προς το 2025…

Η Δύση έμαθε από νωρίς να συνδέει την ελευθερία, την επιστήμη, τη δημοκρατία αλλά και το ίδιο το αύριο με το οικονομικό κέρδος. Εφηύρε χρηματιστήρια, τράπεζες, τόκους, άγχος και άχθος αβάσταχτο για τους ώμους των πολιτών, διαλύοντας την πρωτογενή τους επιθυμία για συμμετοχική αλληλεπίδραση στον κοινό βίο.

ΑρθρογραφίαΤοπική Αυτοδιοίκηση
Τόπος και ου-τοπία!
Τόπος και ου-τοπία!

Τόπος και ου-τοπία!

Σε έναν δήμο που έχει ήδη υποφέρει δραματικά κι έχει υποστεί ανήκεστο βλάβη από τα μνημόνια και την εικοσαετή λιτότητα, η επιβολή αυξημένων δημοτικών τελών είναι σχεδόν βέβαιο πως θα λειτουργήσει αδυσώπητα και οριζοντίως προς την επιδείνωση της κατάστασης των πολιτών του και, αν όχι προς την περαιτέρω κατάρρευση, προς την επώδυνη επιχειρηματική επιβάρυνση των επαγγελματιών της περιοχής, η δραστηριότητα των οποίων αποτελεί εν πολλοίς τον ακρογωνιαίο λίθο της οικονομίας του Δήμου Λαμιέων.

Αρθρογραφία
Φανατισμένα αμνοερίφια
Φανατισμένα αμνοερίφια

Φανατισμένα αμνοερίφια

Είναι άξιο απορίας γιατί μέσα στη λειτουργία της Δημοκρατίας, το ίδιο το πολίτευμα να επιτρέπει, ή έστω να ανέχεται, την εμφάνιση φανατικών μορφωμάτων, τα οποία δρουν καταφανώς εις βάρος του; Τι είναι αυτό που καθιστά τη Δημοκρατία δεκτική σε τέτοια φαινόμενα;

ΑρθρογραφίαΤοπική Αυτοδιοίκηση
Εχθρός της Αυτοδιοίκησης ο εμπειρισμός και η διοικητική αγνωσία
Εχθρός της Αυτοδιοίκησης ο εμπειρισμός και η διοικητική αγνωσία

Εχθρός της Αυτοδιοίκησης ο εμπειρισμός και η διοικητική αγνωσία

Η επικίνδυνη αμεριμνησία του πολιτικαντισμού δεν είναι συμβατή ούτε με το θεσμικό ρόλο της Αυτοδιοίκησης ούτε με την ενάργεια που πρέπει να τη διακρίνει. Το ίδιο σημαντικά ασύμβατη είναι η διοικητική αγνωσία αλλά και ο εμπειρισμός. Η παραλυτικά μικρονοϊκή αντίληψη ότι τοπική αυτοδιοίκηση σημαίνει νομή εξουσίας χωρίς το αντίστοιχο γνωσιακό υπόβαθρο, ούτε μπορεί ούτε πρέπει να αποτελεί πολιτικό κανόνα, αν βεβαίως ο στόχος είναι οι Οργανισμοί της Τοπικής Αυτοδιοίκησης να λειτουργούν ορθολογικά όντως ως σύγχρονοι οργανισμοί στο πλαίσιο και στα πρότυπα των ευρωπαϊκών δεδομένων. Είναι όμως νοητό το… αυτονόητο;

Αρθρογραφία
Η κρίση των κομμάτων, κρίση της κοινωνίας
Η κρίση των κομμάτων, κρίση της κοινωνίας

Η κρίση των κομμάτων, κρίση της κοινωνίας

Η συμμετοχή των ψηφοφόρων – πολιτών στις εκλογές γίνεται ολοένα και μικρότερη σε σύγκριση με την διογκούμενη αποχή, αποδυναμώνοντας περαιτέρω, μέσα στο παγκοσμιοποιημένο κι εξόχως δύσκολο οικονομικό γίγνεσθαι, την ήδη ασθμαίνουσα Δημοκρατία, η οποία στη χώρα μας δίνει την εντύπωση πως έχει πια ιδεολογική και φιλοσοφική αξία ίσως μόνο για τους ρομαντικούς! Το αποτέλεσμα αυταπόδεικτο: Τα άτολμα κόμματα, άτολμη πολιτική παράγουν.

Αρθρογραφία
Ευρώπη: Κι όμως, ο ελέφαντας είναι στο δωμάτιο!
Ευρώπη: Κι όμως, ο ελέφαντας είναι στο δωμάτιο!

Ευρώπη: Κι όμως, ο ελέφαντας είναι στο δωμάτιο!

Τα μεγάλα ποσοστά αποχής αποδεικνύουν ότι η Ευρώπη έχει πάψει να (φαίνεται πως) είναι ωφέλιμη στον πολίτη, ο οποίος δικαιολογημένα ενδεχομένως να θεωρεί ότι θεσμός της Ε.Ε. είναι πολιτικά άσαρκος, λιποβαρής και πιθανόν μη νομιμοποιημένος πια να εκπροσωπήσει και να διαχειριστεί τα ανθρώπινα συμφέροντά του.