Ακολουθήστε με στο Facebook

Η πιστοποίηση της είδησης και η επαλήθευσή της δεν είναι ούτε υποκειμενική ούτε προσχηματική υποχρέωση για τον φορέα γνωστοποίησης ή κοινοποίησής της. Είναι δεοντολογική αναγκαιότητα ώστε να διασφαλίζεται η αυθεντικότητα, η ακεραιότητα, η πληρότητα και η αντικειμενικότητά της. Ως ένα πολύτιμο και αυτονόητα απαραίτητο άυλο αγαθό, η είδηση αποτελεί αφετηρία διαμόρφωσης της κοινής γνώμης αλλά και θεμέλιο συστατικό τού πολιτικού συστήματος και της Δημοκρατίας. Όμως, παρά την ανεκτίμητη κοινωνική της αξία, η είδηση δεν ανήκει πια στους καθ’ ύλην αρμόδιους για την ανίχνευση, τη διαχείριση, την επαλήθευση και τελικώς τη δημοσιοποίησή της, τους δημοσιογράφους. Η είδηση σήμερα διαχειρίζεται και διοχετεύεται στην κοινωνία μέσα από οδούς στις οποίες η βαρύτητα της υπογραφής του κοινοποιούντος ελάχιστη σημασία έχει. Με την καταστροφική δύναμη μιας πλημμυρικής έξαρσης, η λοιμική «δημοσιογραφοποίηση» μιας μεγάλης μερίδας χρηστών τού διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχει οδηγήσει στην ανεξέλεγκτη πια υπερτροφία (άχρηστης) πληροφορίας και στον τραγικό, εν πολλοίς, υπερπληθωρισμό ειδήσεων, με υποβάθμιση στην ουσία, την ποιότητα και τη χρηστικότητά τους. Το δυστυχές είναι ότι η κοινωνία φαίνεται να το αποδέχεται ανεπιφύλακτα ως κάτι απολύτως φυσιολογικό, χωρίς στοιχειωδώς να ενεργοποιεί τη βάσανο της κριτικής σκέψης.

Η οικονομία, η πολιτική, ο αθλητισμός, ο πολιτισμός αλλά και ο ίδιος ο βίος των πολιτών παράγουν διαρκώς νέες συνθήκες με σχετικά σταθερή συχνότητα σε καθημερινή βάση. Ακόμα και όταν οι συνθήκες αυτές πληρούν τις προϋποθέσεις για να αποτελέσουν το συστατικό στοιχείο μιας είδησης (ένα γεγονός που αφορά μεγάλο πλήθος ανθρώπων, που ξεφεύγει από τους κανόνες και τη συνήθη πορεία των πραγμάτων, που η ιδιαιτερότητά του χρήζει μνείας κλπ.), πρέπει να ακολουθηθεί η διαδικασία της έρευνας για την πιστοποίηση και την επαλήθευσή της πριν αυτή δημοσιοποιηθεί. Οι ειδήσεις άλλωστε, εξ ορισμού, πρέπει να ανακαλύπτονται και σε καμία περίπτωση να εφευρίσκονται! Η πλειονότητα των μέσων ενημέρωσης, έχοντας επίγνωση του λειτουργήματος που επιτελούν, δεν αποκλίνουν από τη δημοσιογραφική δεοντολογία και οι ειδήσεις που παρουσιάζουν είναι ελεγμένες ως προς την πληρότητα και την πιστότητά τους, παρά βεβαίως το γεγονός ότι ιεραρχούνται στη βάση κριτήριων που εξυπηρετούν ενδεχομένως το μέσο και όχι την ίδια την είδηση. Τι γίνεται όμως με τα κοινωνικά δίκτυα;

Η ελευθερία τού δικαιώματος ελεύθερης εκφοράς δημόσιου λόγου δεν καθιστά το φορέα του αυτοδικαίως αξιόπιστο ενώ ακριβώς αυτή η ελευθεριότητα είναι ικανή να προκαλέσει σύγχυση των ορίων μεταξύ πραγματικού και φανταστικού ή τεχνηέντως κατασκευασμένου, είθισται δε να μεθοδεύεται μέσα από τη ρητορική τής, ενδεδυμένης με αληθοφανείς σοφιστείες, κενολογίας. Ελλείψει ελεγκτικών μηχανισμών και κατασφάλισης της αλήθειας, οι αυτόκλητοι «δημοσιογράφοι» του διαδικτύου μπορούν με σχετική ευκολία να κατασκευάζουν ειδήσεις και να τις παρουσιάζουν ακολουθώντας το τρίπτυχο δραματοποίηση – προσωποποίηση – κανονικοποίηση. Η προσωποποίηση δε, με τη δημιουργία έντονων και ανάγλυφων συναισθημάτων ταύτισης με τον καταναλωτή της είδησης, ενεργεί απ’ ευθείας σε συναισθηματικό επίπεδο λειτουργώντας σχεδόν με τρόπο καταλυτικό στη διάχυσή της μέσα στην κοινωνία. Τα παραδείγματα που θα μπορούσαν να αναφερθούν είναι πολλά, εσχάτως, ειρήσθω εν παρόδω, απασχολεί την κοινή γνώμη η έκδοση των ταυτοτήτων νέου τύπου. Το μείζον πρόβλημα που προκύπτει από αυτό το καινοφανές φαινόμενο είναι ότι έχει αναδειχθεί η παραπληροφόρηση σε διαχειριστή τής πειθάρχησης των συνειδήσεων. Ταυτόχρονα, λόγω της ευρείας διασποράς τους, η οποία ενεργεί συχνά ως πιστοποίηση αυθεντικότητας, οι κατασκευασμένες ειδήσεις ασκούν ωμή βία, κυρίως ψυχολογική, στο κοινό στο οποίο απευθύνονται, ειδικά όταν αυτό για οποιοδήποτε λόγο στερείται κριτικής σκέψης, ενώ ταυτόχρονα σχηματίζουν ένα επικίνδυνο μοντέλο κυριαρχίας. Οι κατασκευασμένες ειδήσεις γίνονται ακόμα πιο επικίνδυνες όταν αλλοιώνουν την πραγματικότητα και προσπαθούν να δημιουργήσουν μια νέα σμιλεύοντάς τη πάνω σε ανύπαρκτες εντυπώσεις ή θεωρίες (ή συνωμοσιολογίες).

Με δεδομένο το γεγονός ότι οι κοινωνίες είναι ευπρόσβλητες στην πόλωση, η δημιουργία και η διασπορά ψευδών ειδήσεων χρησιμεύει ως θεραπεία στις συστημικές αποτυχίες της πολιτικής. Ενδεχομένως λοιπόν η θεσμοποιημένη πια στρέβλωση των ειδήσεων και κατ’ επέκταση της αλήθειας, ειδικά εντός των τειχών των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, να αποτελεί ένα ισχυρό πολιτικό εργαλείο. Οι στρατηγικές άλλωστε που αναδημιουργούν και αναπλάθουν την κοινή γνώμη πάντοτε βρίσκονται στην πρώτη γραμμή τού πολιτικού σχεδιασμού ώστε να οικοδομούν μια τεχνητή πραγματικότητα την οποία με ευκολία εμπορευματοποιούν οι πολιτικοί και τη διαθέτουν προς πώληση στο καταναλωτικό τους κοινό, τους ψηφοφόρους. Η ευθραυστότητα της αλήθειας είναι η αχίλλειος πτέρνα της αλλά ταυτόχρονα είναι και η δύναμή της. Αρκεί να θυμάται ο πολίτης ότι δεν υπάρχει τίποτα απλούστερο από την αλήθεια, το ψεύδος απαιτεί πολυπλοκότητα στην κατασκευή του και μαεστρία στη διασπορά του.

Από το άρθρο

Με δεδομένο το γεγονός ότι οι κοινωνίες είναι ευπρόσβλητες στην πόλωση, η δημιουργία και η διασπορά ψευδών ειδήσεων χρησιμεύει ως θεραπεία στις συστημικές αποτυχίες της πολιτικής.

Διαβάστε κι αυτά

ΑρθρογραφίαΤοπική Αυτοδιοίκηση
Εχθρός της Αυτοδιοίκησης ο εμπειρισμός και η διοικητική αγνωσία
Εχθρός της Αυτοδιοίκησης ο εμπειρισμός και η διοικητική αγνωσία

Εχθρός της Αυτοδιοίκησης ο εμπειρισμός και η διοικητική αγνωσία

Η επικίνδυνη αμεριμνησία του πολιτικαντισμού δεν είναι συμβατή ούτε με το θεσμικό ρόλο της Αυτοδιοίκησης ούτε με την ενάργεια που πρέπει να τη διακρίνει. Το ίδιο σημαντικά ασύμβατη είναι η διοικητική αγνωσία αλλά και ο εμπειρισμός. Η παραλυτικά μικρονοϊκή αντίληψη ότι τοπική αυτοδιοίκηση σημαίνει νομή εξουσίας χωρίς το αντίστοιχο γνωσιακό υπόβαθρο, ούτε μπορεί ούτε πρέπει να αποτελεί πολιτικό κανόνα, αν βεβαίως ο στόχος είναι οι Οργανισμοί της Τοπικής Αυτοδιοίκησης να λειτουργούν ορθολογικά όντως ως σύγχρονοι οργανισμοί στο πλαίσιο και στα πρότυπα των ευρωπαϊκών δεδομένων. Είναι όμως νοητό το… αυτονόητο;

Αρθρογραφία
Η κρίση των κομμάτων, κρίση της κοινωνίας
Η κρίση των κομμάτων, κρίση της κοινωνίας

Η κρίση των κομμάτων, κρίση της κοινωνίας

Η συμμετοχή των ψηφοφόρων – πολιτών στις εκλογές γίνεται ολοένα και μικρότερη σε σύγκριση με την διογκούμενη αποχή, αποδυναμώνοντας περαιτέρω, μέσα στο παγκοσμιοποιημένο κι εξόχως δύσκολο οικονομικό γίγνεσθαι, την ήδη ασθμαίνουσα Δημοκρατία, η οποία στη χώρα μας δίνει την εντύπωση πως έχει πια ιδεολογική και φιλοσοφική αξία ίσως μόνο για τους ρομαντικούς! Το αποτέλεσμα αυταπόδεικτο: Τα άτολμα κόμματα, άτολμη πολιτική παράγουν.

Αρθρογραφία
Ευρώπη: Κι όμως, ο ελέφαντας είναι στο δωμάτιο!
Ευρώπη: Κι όμως, ο ελέφαντας είναι στο δωμάτιο!

Ευρώπη: Κι όμως, ο ελέφαντας είναι στο δωμάτιο!

Τα μεγάλα ποσοστά αποχής αποδεικνύουν ότι η Ευρώπη έχει πάψει να (φαίνεται πως) είναι ωφέλιμη στον πολίτη, ο οποίος δικαιολογημένα ενδεχομένως να θεωρεί ότι θεσμός της Ε.Ε. είναι πολιτικά άσαρκος, λιποβαρής και πιθανόν μη νομιμοποιημένος πια να εκπροσωπήσει και να διαχειριστεί τα ανθρώπινα συμφέροντά του.

Αρθρογραφία
Ευρωεκλογές: Εξ εθισμού αδιάφοροι στα σημαντικά!
Ευρωεκλογές: Εξ εθισμού αδιάφοροι στα σημαντικά!

Ευρωεκλογές: Εξ εθισμού αδιάφοροι στα σημαντικά!

Η ελληνική κοινωνία δικαιούται να προβάλλει γόνιμα τους στόχους της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, να τους διεκδικήσει όχι τυπικά αλλά με συνέπεια και επάρκεια και να κατοχυρώσει το δικαίωμα τής ισότιμης συμμετοχής της στην ευρωπαϊκή πολιτική εμπειρία. Ούτε η ηλιθιότητα της «χαλαρής» ή τιμωρητικής ή κομματικής ψήφου χωρεί σε μια τόσο σημαντικά σοβαρή πολιτική υπόθεση ούτε βεβαίως η επιλογή υποψηφίων με βαρύνον κριτήριο επιλογής την αναγνωρισιμότητά τους.

Αρθρογραφία
Μια Αξιωματική Αντιπολίτευση που νομίζει ότι είναι Αριστερή!
Μια Αξιωματική Αντιπολίτευση που νομίζει ότι είναι Αριστερή!

Μια Αξιωματική Αντιπολίτευση που νομίζει ότι είναι Αριστερή!

Οι Άγγλοι λένε ότι για να καταλάβεις κάποιον πρέπει να μπεις στα παπούτσια του. Ιδανικά, η ρήση αυτή των ιθαγενών της Γηραιάς Αλβιώνας θα μπορούσε να λειτουργήσει εξόχως αποδοτικά για την ελληνική κοινωνία αν οι πολιτικοί της μπορούσαν και ήθελαν πράγματι να μπουν ενσυνειδήτως στα παπούτσια των πολιτών της. Όμως, η εξαθλιωτική γεύση της σύγχρονης καθημερινότητας, την οποία εφιαλτικά βιώνει ένα μεγάλο μέρος των πολιτών της χώρας μας, λειτουργεί αποτρεπτικά προς την υιοθέτηση αυτής της -πολιτικής- νοοτροπίας για τους αιρετούς άρχοντες, οι οποίοι προτιμούν τα δικά τους, ακριβά, περίτεχνα και άνετα υποδήματα!

ΑρθρογραφίαΤοπική Αυτοδιοίκηση
Βρίσκεται η Λαμία σε τροχιά ανάπτυξης;
Βρίσκεται η Λαμία σε τροχιά ανάπτυξης;

Βρίσκεται η Λαμία σε τροχιά ανάπτυξης;

Συμπληρώθηκαν ήδη εκατό ημέρες από την έναρξη της νέας αυτοδιοικητικής περιόδου και θα ήταν απολύτως αυτονόητο η πολιτική πρακτική να έχει δρασκελίσει και να έχει αφήσει πίσω της το κομμάτι εκείνο των αφηρημένων εντυπώσεων και των γενικόλογων κι ευφραντικών προεκλογικών υποσχέσεων και να έχει μετουσιωθεί σε ρεαλιστική καθημερινή πράξη. Οι εκατό ημέρες άλλωστε από την έναρξη κάθε καινούριας πολιτικής περιόδου δεν είναι ούτε ένα ασήμαντο ψυχολογικό όριο ούτε ένας αυθαίρετος χρονικός προσδιορισμός, αντιθέτως, φανερώνει εν τοις πράγμασι αφενός το επίπεδο της ουσιαστικής πολιτικής προετοιμασίας πριν την ανάληψη της εξουσίας και αφετέρου τη λειτουργική ετοιμότητα ανάληψης της πραγματικής διοικητικής ευθύνης.