Κάθε λαός έρχεται από κάπου, άλλος από εκατοντάδες κι άλλος από χιλιάδες χρόνια μακριά. Μέσα στην πορεία αυτή σμιλεύει τον πολιτισμό, τη γλώσσα, την ελπίδα και τα όνειρά του μα και τους φόβους και την πάλη με τους εφιάλτες του. Η ζωή και ο θάνατος τού ανθρώπου καθορίζει αντίστοιχα το θάνατο και τη ζωή του λαού. Οι πολίτες, συνειδητά ή μη, φυτεύουν σπόρους κοινωνικούς για να δρέψουν οι απόγονοί τους στο πέρασμα των χρόνων το δικό τους ξεχωριστό πολιτισμό. Αυτό, μέχρι σήμερα. Ή καλύτερα μέχρι χτες, μέχρι πριν επικοινωνήσουν δυο υπολογιστές μεταξύ τους, πριν δυο κινητά τηλέφωνα ανταλλάξουν το πρώτο μήνυμα. Και πριν αποφασίσουν σε κάποια κλειστά γραφεία της Εσπερίας πως μέτρο όλων δεν είναι ο άνθρωπος αλλά… το δολάριο!
Ένα πρωί, φθινοπωρινό θαρρώ, δόθηκε η εντολή να μάθουμε μια νέα λέξη, γεμάτη προοπτική, γεμάτη οφέλη, γεμάτη ανάπτυξη. Παγκοσμιοποίηση! Έτσι την είπαν. Μαζί της αυτή η λέξη κουβάλησε πολλές υποσχέσεις για ειρήνη, ευκαιρίες, ανοιχτές αγορές, πολιτισμό και πρόοδο. Το σημαντικότερο όμως ήταν πως επιτέλους η ελευθερία θα έβρισκε την απόλυτη έκφρασή της. Κι οι λαοί χαμογέλασαν κι ένιωσαν πως ο δρόμος για το μέλλον θα ήταν κοινός για όλους. Κοινός και ασφαλής. Οι απλοί πολίτες έσφιξαν τα χέρια τους, έστω και στα ιδανικά όνειρά τους, κι ο ήλιος, επιτέλους, έμοιαζε να είναι βέβαιος για τον κόσμο. Ύστερα όμως τα πράγματα εξελίχθηκαν διαφορετικά, λες κι ήρθε ο χειμώνας κι ο ήλιος κρύφτηκε, δεν αποφάσιζαν οι πολλοί κι ανώνυμοι άνθρωποι για το δρόμο που θα πάρουν, αλλά ο δρόμος μάλλον αποφάσιζε γι’ αυτούς. Η μεσαία τάξη, που υπό κανονικές συνθήκες αποτελεί το στήριγμα κάθε κράτους, άρχισε λίγο λίγο να πεθαίνει απελπισμένα έξω από την πόρτα του υποτιθέμενου παραδείσου. Μαζί της ψυχορραγεί και ο πολιτισμός που κάθε λαός καλλιέργησε με επιμέλεια στο ταξίδι του στο χρόνο.
Η ατομική ελευθερία, η ελευθερία της βούλησης και της δράσης, του λόγου, ακόμα και του τύπου, περιορίστηκε. Ή καλύτερα χειραγωγήθηκε και ακολούθησε μονοπάτια σκιερά. Η οικονομία της οικογένειας αλλά και της μικρής και μεσαίας κλίμακας συρρικνώθηκε, οι ανισότητες ενισχύθηκαν, οι επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης στην κλιματική αλλαγή είναι πλέον εμφανείς και οι λαοί, διασταυρώνοντας τα μονοπάτια τους στην ιστορία άρχισαν να χάνουν την μοναδικότητα στην ταυτότητά τους. Επέρχεται αφομοίωση με γοργούς ρυθμούς και ταυτόχρονα μια ισοπεδωτική εξίσωση σε κοινωνικό επίπεδο επιβάλλεται βίαια προκειμένου η ομογενοποίηση των πληθυσμών αλλά και των αναγκών τους να διευκολύνει την οικονομική δράση της βιομηχανίας και του εμπορίου, ίσως και της πολιτικής. Χάθηκε η ανθεκτικότητα στη δυσκολία και βουλιάζουμε πια στην πρώτη βροχή, εκείνα τα πολύτιμα στοιχεία της διαφορετικότητάς μας έχουν χαθεί, αμβλύνθηκαν ώστε να μοιάζουμε με τους άλλους κι οι άλλοι να μοιάζουν με μας. Ίσως.
Συντετριμμένοι καταφανώς (αλλά ασυνείδητα προφανώς), οι πολίτες, εδώ που έχουμε φτάσει, αναζητούν να σβήσουν τη δίψα για διαφοροποίηση μέσα στην ικανοποίηση της καταναλωτικής τους μανίας. Γιατί περί μανίας πρόκειται. Δεν περισσεύει πια ουρανός για να στεγάσει τη ματιά που βγαίνει από τη μήτρα του ονείρου μήτε τον ζωοδότη έρωτα που περιορίζεται κι αυτός στα λίγα τετραγωνικά μέτρα φυλακής τα γεμάτα με φτηνιάρικα προκατασκευασμένα σουηδικά έπιπλα. Η αφομοίωση μοιραία έφερε και την απομείωση στις συνήθειες, στα ήθη, στα πολύτιμα παραμύθια που κουβαλήσαμε με μόχθο από το παρελθόν, ακόμα και στη σκέψη. Αν μπορούσαν τα αγάλματα εκείνων των υπέροχων ανθρώπων του χθες να περπατήσουν θα μετακόμιζαν από τούτους τους αχάριστους κόσμους που ξέχασαν πια πως τα χώματα είναι ποτισμένα με κόκκινη ανθρώπινη πολύτιμη ουσία. Που ξέχασαν πως ελευθερία σημαίνει απουσία περιορισμών και όχι περιορισμοί και απουσία από τις υποχρεώσεις μας. Και που αληθινός πολιτισμός σημαίνει ψυχική δημιουργία αυθεντική και όχι επιβολή στην κοινωνία αγορασμένων εμπορικών προτύπων.
Δυστυχώς, παρήλθε ο καιρός της σκέψης στους πολίτες που ψηφίζουν, προτιμάται ίσως το προμαγειρεμένο από τα μέσα ενημέρωσης αποτέλεσμα της κάλπης. Κι έτσι οι κρατούντες αποφασίζουν ανοίγοντας κονσέρβες αποστειρωμένες στη βιομηχανία παραγωγής χρήματος, ίδιες για όλους και με ημερομηνία λήξης κοντινή, το όραμα για το αύριο απαγορεύεται δια νόμου στις μέρες μας. Χάσαμε τον προσανατολισμό μας γιατί η πυξίδα που μας οδηγεί δεν είναι δική μας πια, είναι δυτικού σχεδιασμού και ανατολικής κατασκευής, αγορασμένη σε κάποια μειοδοσία ηλεκτρονική και πληρωμένη σε δόσεις με πλαστικό χρήμα, αυτό που αποτελεί την ουσία των σημερινών μας ονείρων. Κι επειδή δεν μπορούν να κρυφτούν οι αξίες των λαών κάτω από την άμμο, το παραπέτασμα του καπνού που δημιουργούν κάποιοι γνωστοί μεν αλλά τεχνηέντως αόρατοι εχθροί κάνει κάθε φορά καλά τη δουλειά του. Ο φόβος άλλωστε για όσα δεν βλέπουμε είναι το καλύτερο άλλοθι για να σταματήσουμε να απαιτούμε και να δημιουργούμε πολιτισμό. Είναι άραγε τυχαίο το γεγονός ότι χάνονται σιγά σιγά οι αυθεντικοί ποιητές;
Αργά ας πιούμε το καφεδάκι μας, το ηλιοβασίλεμα δε θα αργήσει να έρθει και πάλι! Θα κοιμηθούμε ήσυχα κι απόψε…