Ακολουθήστε με στο Facebook

27.10.2019

Απ’ την Εμμανουήλ Μπενάκη ως τα μεσάνυχτα, του Αντώνη Τσόκου

Βιβλιοκριτικές

Έλα να πεθάνουμε

προτού γίνει

φθινόπωρο το καλοκαίρι

Αντώνης Τσόκος

Είναι γεγονός πως η ποίηση είναι μια λιτή αλήθεια, λιτή και ταυτόχρονα επικίνδυνη όπως το ξυράφι. Τούτο το είδος του λόγου οι ποιητές υποχρεούνται, σχεδόν εκ του νόμου, να το δημιουργούν με περίσκεψη και μεγάλη φειδώ κι ύστερα να το αφήνουν να φεύγει από κοντά τους, να μεγαλώσει σαν το παιδί που γίνεται άντρας, αλλιώς δεν είναι ποίηση… Ο Αντώνης Τσόκος, ο μαγικός αυτός ποιητής της αλληγορίας, κατάφερε για ακόμα μια φορά να αποτυπώσει με τις διαλεγμένες του λέξεις την αλήθεια. Να ξυπνήσει όλα τα γνωστά που βρίσκονται σε λήθαργο μέσα στις σκέψεις του αναγνώστη του. Να σφραγίσει δυνατά συναισθήματα μέσα στην ποιητική του συλλογή για να λυτρώνει κάθε διαβάτη των σελίδων της.

Η ποίηση του Τσόκου μοιάζει με εκείνο το πρίσμα των μαθητικών μας χρόνων που διαθλούσε το φως και το ξεχώριζε στα χρώματα, μας εκπλήσσει κάθε φορά με την καθαρή απλότητά της και ταυτόχρονα με το βάθος στο οποίο αβίαστα φτάνει. Θα μπορούσε κανείς να τη χαρακτηρίσει ως κοινωνική ποίηση αλλά θεωρούμε πως είναι κάτι μεγαλύτερο από αυτή. Έχει ως επίκεντρο τον σύγχρονο άνθρωπο με όλα του τα όνειρα, με όλους του τους πόθους, με όλες του τις αδυναμίες. Μέσα στη λιτότητά της καταφέρνει κάθε φορά να παραγάγει έντονες εικόνες, θα λέγαμε πως κάθε ποίημά του Τσόκου είναι ένα ξεχωριστό σύμπαν που κάνει τον αναγνώστη να περιπλανιέται ψάχνοντας τη δική του αλήθεια. Θαρρώ πως φέρνει τον αναγνώστη μπροστά στην πόρτα κάθε αλήθειας αλλά δεν την ανοίγει, τον αφήνει να χρησιμοποιήσει το δικό του κλειδί για να την ξεκλειδώσει. Γι’ αυτό και τούτος ο ποιητής είναι υπέροχος!

Μέσα στην ποιητική συλλογή ‘Απ’ την Εμμανουήλ Μπενάκη ως τα μεσάνυχτα’ θα συναντήσει κανείς πολλά σχήματα έκφρασης με τα οποία περιγράφονται με τρόπο εκλεπτυσμένο νοήματα αλλά και συναισθήματα. Αν και θα μπορούσε κανείς να τα περιγράψει, θα θέλαμε να σταθούμε στην τρομερά εκλεπτυσμένη -τρόπον τινά- ειρωνεία με την οποία καταλήγουν μια σειρά ποιημάτων. «Μια εξίσωση μόνο άλλαξε φορά. / Δεν μου λείπεις πια. / Θέλεις δε θέλεις / τώρα θα σου λείπω εγώ.» – «Του αποκλεισμού / εξαιρούνται οι εμπρηστές» – «Τα δέντρα σμίγουν / όταν καίγονται οι κορμοί τους». Αυτή η τεχνική του ποιητή ξεσηκώνει τον αναγνώστη, ξεσηκώνει το ίδιο το ποίημα από το κίτρινο χαρτί και το αποτυπώνει μέσα στη συνείδηση!

Η ποιητική συλλογή ‘Απ’ την Εμμανουήλ Μπενάκη ως τα μεσάνυχτα’ δεν είναι για μία χρήση, δεν είναι από εκείνες που θα μαζέψουν σκόνη ακίνητη στη βιβλιοθήκη. Είναι ζωντανή και εξελισσόμενη, έστω κι αν οι λέξεις δε θα αλλάξουν μέσα της, αλλάζουν θέση όλα τα κρυφά και τα μυστικά που επιδέξια ο ποιητής σκάλισε πίσω από αυτές και τα άφησε σε κοινή θέα, τόσο κοινή που θέλει πείρα για να τη δει κανείς. Κι αν γράφει ο Τσόκος πως «Τα μεσάνυχτα / η πόλη διατίθεται σε επαναστάτες», εμείς θα συμπληρώσουμε πως και η ποίηση διατίθεται σ’ αυτούς. Στον Αντώνη που έχει πια ξεπεράσει τα όρια της επανάστασης στο λογοτεχνικό είδος που υπηρετεί και που αξίζει να θαυμάζουμε τις μαγικές του λέξεις.

Από το άρθρο

Η ποίηση του Τσόκου μοιάζει με εκείνο το πρίσμα των μαθητικών μας χρόνων που διαθλούσε το φως και το ξεχώριζε στα χρώματα, μας εκπλήσσει κάθε φορά με την καθαρή απλότητά της και ταυτόχρονα με το βάθος στο οποίο αβίαστα φτάνει.

Διαβάστε κι αυτά

Βιβλιοκριτικές
Οι ‘αμήχανοι καιροί’ του Απόστολου Παλιεράκη
Οι ‘αμήχανοι καιροί’ του Απόστολου Παλιεράκη

Οι ‘αμήχανοι καιροί’ του Απόστολου Παλιεράκη

Η αποτύπωση της πραγμάτωσης της σύγχρονης κοινωνίας μέσα από ποιήματα του Παλιεράκη αποτελεί ενδεχομένως το ίδιον, το χαρακτηριστικό του ποιητή. Ο μελετητής της ποίησής του θα διαπιστώσει ότι ο ρεαλισμός είναι διάχυτος μέσα στις εικόνες που πλάθει, ακόμα κι όταν οι λέξεις του ακουμπούν τα μη ορατά, τα μη απτά, τα μη αισθητά

Βιβλιοκριτικές
Ο Μεγάλος Μετασχηματισμός – Πορεία προς την Αβεβαιότητα, των Αντώνη Ζαΐρη και Γιώργου Σταμάτη
Ο Μεγάλος Μετασχηματισμός – Πορεία προς την Αβεβαιότητα, των Αντώνη Ζαΐρη και Γιώργου Σταμάτη

Ο Μεγάλος Μετασχηματισμός – Πορεία προς την Αβεβαιότητα, των Αντώνη Ζαΐρη και Γιώργου Σταμάτη

Μέσα σε μια εποχή που κινείται με απίστευτα γρήγορες ταχύτητες και με περισσή πολυπλοκότητα, τονίζεται η ρευστότητα των πραγμάτων και ταυτόχρονα επισημαίνονται οι αλλαγές που συμβαίνουν με μεγάλη ραγδαιότητα, καθιστώντας το δρόμο προς το μέλλον γεμάτο αβεβαιότητα.

Βιβλιοκριτικές
Μαργαρίτα… ΓΗΣ ΜΑΔΙΑΜ, της Τζώρτζιας Ρασβίτσου
Μαργαρίτα… ΓΗΣ ΜΑΔΙΑΜ, της Τζώρτζιας Ρασβίτσου

Μαργαρίτα… ΓΗΣ ΜΑΔΙΑΜ, της Τζώρτζιας Ρασβίτσου

Δεν είναι εύκολο να γραφτεί ένα βιβλίο όπως αυτό που να μπορεί μέσα από το σατιρικό στοιχείο να θίξει πράγματα και καταστάσεις. Αν κανείς το διαβάσει επιδερμικά είναι σίγουρο πως θα γελάσει, όμως, αυτή η μικρή σε αριθμό σελίδων έκδοση χρειάζεται σοβαρή μελέτη για να αναδείξει όλα εκείνα που κρύβει πίσω από τις γραμμές της.

Βιβλιοκριτικές
Ένα παιδί με αυτισμό γράφει… – Hugo Horiot
Ένα παιδί με αυτισμό γράφει… – Hugo Horiot

Ένα παιδί με αυτισμό γράφει… – Hugo Horiot

Κάθε απόκλιση από το μέσο όρο, αν μας επιτρέπεται η χρήση αυτής της αδόκιμης ίσως έκφρασης, κάθε απόκλιση από τα ‘επιτρεπτά’ όρια σκέψης, συμπεριφοράς, ιδιαιτερότητας κλπ. που η κοινωνία επιβάλει ως ορθά, συνεπάγεται μια άκριτη απόρριψη των ανθρώπων εκείνων που είναι φορείς της διαφορετικότητας.

Βιβλιοκριτικές
Ένα πακέτο τσιγάρα στο κομοδίνο – Λουκάς Καρνέσης
Ένα πακέτο τσιγάρα στο κομοδίνο – Λουκάς Καρνέσης

Ένα πακέτο τσιγάρα στο κομοδίνο – Λουκάς Καρνέσης

Γιατί ο Λουκάς Καρνέσης επέλεξε να γράψει μια ιστορία που εκτός από τους πρωταγωνιστές της εμπεριέχονται σ’ αυτή και οι αναγνώστες της; Η εύκολη απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι πως ίσως θέλησε να γράψει ένα κείμενο το οποίο με αυτό το εφεύρημα θα μπορούσε να είναι γεμάτο φιλοσοφικά ερωτήματα τα οποία θα έθετε ο πρωταγωνιστής και θα απαντούσαν οι αναγνώστες...