Ακολουθήστε με στο Facebook
Ακολουθήστε με στο Facebook

9.03.2018

Από πού κι ως πού όλοι οι αγώνες είναι δίκαιοι; Ο Σταύρος Τσακυράκης συνομιλεί με τον Απόστολο Δοξιάδη

Βιβλιοκριτικές

Ο Σταύρος Τσακυράκης είναι καθηγητής Συνταγµατικού Δικαίου στο Πανεπιστήµιο της Αθήνας, ο Απόστολος Δοξιάδης είναι συγγραφέας αλλά και άνθρωπος που εκφράζει την άποψή του πάντα με ισχυρά επιχειρήματα, καλεσμένοι και οι δύο της ελληνικής κοινότητας του Πανεπιστηµίου της Οξφόρδης συζητούν για ζητήματα αμιγώς πολιτικά αλλά και με έντονη κοινωνική χροιά, έχοντας ως φόντο τη Δημοκρατία στη Μεταπολίτευση. Όταν κάποιος σκεπτόμενος πολίτης έρθει σε επαφή με μια τέτοια πρόκληση ανάγνωσης είναι δυνατόν να την αφήσει να περάσει χωρίς να μπει στο βάθος των σκέψεων της συζήτησης; Στο σημείο αυτό δε θα πρέπει να παραλείψουμε να πούμε πως είναι προς τιμή των εκδόσεων ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ η δημιουργία βιβλίων όπως το συγκεκριμένο κι ευχή μας είναι να ακολουθήσουν πολλά αντίστοιχα ακόμα.

Στην πραγματικότητα δεν πρόκειται για ένα έργο που οι κύριοι Τσακυράκης και Δοξιάδης έγραψαν αλλά για μια εξαιρετικώς επιμελημένη απομαγνητοφώνηση της συζήτησης που είχαν στην Οξφόρδη και η οποία ως κεντρικό άξονά της έχει ορισμένα ζητήματα ‘ταμπού’ για την ελληνική κοινωνία και για τα οποία κάθε σκέψη έξω από τα καθιερωμένα θεωρείται ίσως πως αγγίζει όρια απαγορευμένα! Πόσοι έκαναν αντίσταση κατά της χούντας; Σίγουρα όχι ο μισός(!) πληθυσμός της χώρας που την επόμενη της κατάρρευσης του καθεστώτος βαφτίστηκαν αντιστασιακοί! Το απωθημένο και μισητό καθεστώς όταν έφυγε από το προσκήνιο τι άφησε πίσω του και μέσα στον ψυχισμό των κατοίκων αυτής της χώρας, που τους βασανίζει ενδεχομένως ακόμα και μέχρι της μέρες μας; Γιατί κάποιοι καπηλεύτηκαν αυτόν τον αγώνα και γιατί υπήρξε αυτός ο μεγάλος μύθος γύρω του; Ποιος ήταν ο ρόλος του Εμφυλίου και τελικώς ποιος ήταν ο νικητής μετά το πέρας του σε ιδεολογικό επίπεδο; Ερωτήσεις πολύ σοβαρές που δε σταματούν όμως εδώ. Γιατί κάθε αγώνας να είναι αυτοδίκαια καλός και γιατί πρέπει να δικαιολογείται στα μάτια των πολιτών, ειδικά όταν δεν υπάρχει επαρκής αιτιολόγηση γι’ αυτόν; Γιατί στην Ελλάδα υπάρχει ακόμα και σήμερα κρατικοδίαιτος συνδικαλισμός ενώ στον ιδιωτικό τομέα είναι πρακτικά ανύπαρκτος; Τι είναι το κράτος; Γιατί να μην υπάρχουν ιδιωτικά πανεπιστήμια; Συγκρούεται η αρχή της ισότητας µε την ελευθερία; Μέχρι πού πρέπει να φτάνουν τα όρια της Δικαιοσύνης;…

Το βιβλίο δεν είναι μεγάλο, είναι μόλις 120 σελίδες. Είναι όμως πυκνογραμμένες, όχι λόγω της γραμματοσειράς βεβαίως αλλά γιατί η πληθώρα των πληροφοριών, η δομή των σκεπτικών που αναλύονται και η επιχειρηματολογία είναι εξαιρετική και ‘βαριά’, ως εκ τούτου απαιτεί από τον αναγνώστη απόλυτη προσήλωση για να αφομοιώσει αλλά και να επεξεργαστεί όλο αυτό το απόσταγμα σκέψης. Δεν θα ήταν υπερβολή αν ισχυριστούμε πως είναι βέβαιο ότι μπορεί να υπάρξει ισχυρός αντίλογος στις θέσεις που αναπτύσσονται από τους δύο άντρες κατά τη συζήτησή τους, διότι πέρα από την κοινωνιολογική και τη φιλοσοφική διάσταση που δίνεται, υπάρχει και η αμιγώς πολιτική. Δυστυχώς, σε τούτη τη χώρα έχουμε κατ’ επανάληψη γίνει μάρτυρες μιας παράλογης αντίληψης των πραγμάτων κι αντί να προβληματιζόμαστε και να θέτουμε σε κίνηση το μηχανισμό της σκέψης μας όταν βρισκόμαστε μπροστά σε επιχειρήματα, αγκιστρωνόμαστε σε πολιτικές αγκυλώσεις και περιχαρακώνοντας το θυμικό μας πίσω από δόγματα αρνούμαστε να δούμε τα πράγματα από οπτική διαφορετική από τη δική μας. Τούτο το αμιγώς πολιτικό φαινόμενο λειτουργεί ως οπισθέλκουσα σκέψης κι εξέλιξης, δυστυχώς. Πέραν όμως από το γεγονός αυτό, τα επιχειρήματα που αναπτύσσονται στο βιβλίο «Από πού κι ως πού όλοι οι αγώνες είναι δίκαιοι;» αποτελούν για κάθε ορθά σκεπτόμενο πολίτη τροφή για προβληματισμό και σκέψη, είτε συμφωνεί είτε διαφωνεί με αυτά.

O Σταύρος Τσακυράκης και ο Απόστολος Δοξιάδης αναπτύσσουν τη συλλογιστική τους πολυεπίπεδα και θα ήταν άστοχο εκ μέρους μας να σταθούμε σε κάποιο ή κάποια από τα σημεία που ανέπτυξαν και να το αναλύσουμε περαιτέρω διότι θα χανόταν η ουσία της συζήτησης που ανέπτυξαν ως ολοκληρωμένη οντότητα. Εκεί που θα εστιάσουμε όμως την προσοχή μας είναι πως δε διστάζουν να θίξουν πολλά κακώς κείμενα, πολλά ‘ταμπού’ όπως προαναφέραμε, για τα οποία κάποια στιγμή καλό θα ήταν αφενός η ελληνική κοινωνία να κάνει ένα σοβαρό διάλογο και να τα ξεκαθαρίσει κι αφετέρου η ελληνική παιδεία να τα διαφωτίσει και να τα τοποθετήσει στη σωστή τους διάσταση. Αυτό που αναδεικνύεται ως έντονο άρωμα από το βιβλίο αυτό είναι ίσως το γεγονός πως έχει έρθει πια η ιστορική συγκυρία για να πενθήσουμε ό,τι από το παρελθόν μάς βαραίνει, για να περάσουμε όλα εκείνα τα στάδια της άρνησης, του θυμού και της κατάθλιψης από την απομυθοποίηση της στρέβλωσης της ιστορίας μας (κάτι για το οποίο εμείς οι Έλληνες κάνουμε πρωταθλητισμό!) κι απαλλαγμένοι από αυτό το ψυχικό βάρος να χαράξουμε μια σοβαρή πορεία για το μέλλον. Σε κάθε περίπτωση, κι αυτό είναι δική μας τοποθέτηση, θα πρέπει να τονίσουμε πως είναι αποκλειστικά και μόνο προσωπική μας ευθύνη να αποτάξουμε από πάνω μας τα στρεβλά δόγματα και να ασχοληθούμε με πράγματα σημαντικότερα από τις (σκόπιμες) αγκυλώσεις του χθες, από την μικροπολιτική, από τις παράγκες του ποδοσφαίρου και βεβαίως από τα τηλεοπτικά σκουπίδια!

Μια εξαιρετική έκδοση από το ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ την οποία θα συνιστούσαμε ανεπιφύλακτα και απολύτως χωρίς καμία δεύτερη σκέψη!

Από το άρθρο

Αυτό που αναδεικνύεται ως έντονο άρωμα από το βιβλίο αυτό είναι ίσως το γεγονός πως έχει έρθει πια η ιστορική συγκυρία για να πενθήσουμε ό,τι από το παρελθόν μάς βαραίνει, για να περάσουμε όλα εκείνα τα στάδια της άρνησης, του θυμού και της κατάθλιψης από την απομυθοποίηση της στρέβλωσης της ιστορίας μας (κάτι για το οποίο εμείς οι Έλληνες κάνουμε πρωταθλητισμό!) κι απαλλαγμένοι από αυτό το ψυχικό βάρος να χαράξουμε μια σοβαρή πορεία για το μέλλον.

Διαβάστε κι αυτά

Αρθρογραφία

Αριστερό μπόι

Ο Καζαντζάκης εύστοχα επισήμανε ότι το μπόι του ανθρώπου που κουβαλάει μια ιδέα δίνει μπόι και στην ίδια την ιδέα. Για την Αριστερά, που ιστορικά ως ιδεολογία έχει βάναυσα κακοποιηθεί, δεν αρκούν πτερόεντα λόγια για να πιστοποιηθεί ότι κάποιος είναι αρκούντος ικανός για να την κουβαλήσει, ως ζώσα και καθημερινώς δρώσα ιδέα, μέσα του. Χρειάζεται ικανό ανάστημα, πολιτικό και ιδεολογικό, το οποίο ούτε εκβιάζεται ούτε επιβάλλεται ετσιθελικά. Υπάρχει όμως εν προκειμένω;

Αρθρογραφία

Εμπόριο νοημοσύνης

Η επανάσταση της νοημοσύνης άλλωστε καλό θα είναι να μην κληροδοτήσει την ανθρωπότητα με τα μειονεκτήματα και τα ελαττώματα της βιομηχανικής επανάστασης. Εύλογο λοιπόν το ερώτημα: Θα μπορέσει άραγε αυτή τη φορά ο ανθρώπινος πολιτισμός να ξεπεράσει την εγωτική του μικρόνοια ώστε να απελευθερώσει αυτό το τεχνολογικό επίτευγμα από τη στενή οικονομική του εκμετάλλευση και να το διαθέσει στην υπηρεσία τής αειφόρου ύπαρξής του πάνω στον πλανήτη ή θα παρασυρθεί και πάλι από τη δουλοφροσύνη του ατομικού κέρδους;

Αρθρογραφία

Αριστερή ανεπάρκεια!

Η διαφαινόμενη στην πράξη δεξιόστροφη πορεία του ΣΥΡΙΖΑ, όπως αυτή εκφράζεται εσχάτως δια στόματος του αρχηγού του (παροχή μετοχών των επιχειρήσεων στους εργαζόμενους, δεκάωρη εργασία με αύξηση αποδοχών κλπ.), αφήνει περισσότερο χώρο ανέλεγκτης αυτονομίας στην καθημερινή κυβερνητική πρακτική, καθιστώντας την αριστερή ανεπάρκεια έναν απροσδόκητο σύμμαχο του νεοφιλελευθερισμού.

Αρθρογραφία

Η μετριότητα πρώτη ύλη του λαϊκισμού

Ελλείψει φιλοσοφικής μελέτης και βαθιάς βιωματικής γνώσης της ιδεολογίας την οποία υπηρετεί, ο πολιτικός κινδυνεύει να παρασυρθεί στο μονοπάτι τού λαϊκισμού, το οποίο ως συμπεριφορικό πολιτικό πρότυπο που στη χώρα μας δυστυχώς αποδίδει καρπούς (και ψήφους στην κάλπη), αποτελεί μια πρακτική εναλλακτική έναντι της κοπιώδους καθημερινής αναζήτησης του ιδανικού.